Een boeiende anonymous in een tijd vol gamers

‘Meestal is die jongere, de ‘verteller’, er eerst, en gaat de schrijver aan de slag met zijn verhaal.’ Dit is het concept van de steeds groter wordende ‘Slash’-serie; de jongere vertelt zijn verhaal en de schrijver schrijft. Jelmer Soes hanteert voor Lichaam van licht, het nieuwe deel in de serie, een ander concept. Hij had al een thema, gameverslaving, en moest toen op zoek naar jongeren. Verder dan veel eerste contacten kwam hij echter niet. En zo ontstond Lichaam van licht: ‘het verhaal van niet één persoon, maar van meerdere; een ‘anonymous’, opgebouwd uit delen van de (ex)gamers, en delen van mijzelf.’  

‘‘Ik ga niet in mijn eentje mijn leven vergooien aan zinloze games,’ had hij gezegd. ‘Ik neem je mee in mijn val. Altijd.’’

Wanneer Jonas zijn havodiploma behaald heeft, gaat hij met zijn beste vriend Björn naar Frankrijk. Daar besluit hij zijn nieuwe studie te gaan doen in Utrecht. Hij schrijft zich in voor de lerarenopleiding Nederlands en huurt een kamer. Echter, vrijwel direct gaat het mis. Beste vriend Björn nodigt hem uit voor de game ‘The Rift’. Jonas duikt in de virtuele wereld en begint met het spel als Sanoj. Al snel wordt hij geïnfecteerd met het gamersvirus en gamet hij meer en meer. Langzaam maar zeker gaan zijn studie en sociale leven eronder leiden. Jonas merkt dat hij de controle verliest over zijn eigen leven. Minder tijd voor vriendinnetje Sophie, minder tijd voor zijn studie en minder tijd voor zijn huisgenoten. Maar hij kan altijd stoppen. Toch?  

Met Lichaam van licht verhaalt Soes op simpele, maar boeiende wijze over de ernst van een gameverslaving. Met een aantrekkelijk verhaal, dat vanaf de eerste bladzijde gesierd wordt door een hoog verhaaltempo, trekt hij de lezer mee in de wereld van een echte topgamer. Soes laat Jonas zijn eigen levensverhaal achteraf vertellen en gunt hem daarbij de kans te reflecteren op zijn eigen handelen. Dit doet Jonas, op zijn beurt, zoals hij geacht wordt te doen. Hij probeert te ontdekken waar het omslagpunt in het cruciale gamejaar lag; het moment waar hij zijn lezers voor moet behoeden. Lange tijd zijn deze reflectiemomenten succesvol; het is interessant om te zien dat Jonas zijn eigen leven ‘afkeurt’, terwijl hij tegelijkertijd zijn handelen nog steeds ‘begrijpt’. Echter, Soes laat Jonas érg vaak terugkijken op zijn handelen, waardoor het verhaal bij vlagen een te evaluatief karakter krijgt. Soes hanteert te veel telling in plaats van showing en zet daarbij de lezer op afstand.  

Toch lijdt Lichaam van licht hier niet onder. Uiterst gedetailleerd zet Soes in een logisch verhaalverloop uiteen hoe het leven van een verslaafde verloopt, alles incluis: zinloze levensverbeteringsplannen, uitstellen van studieopdrachten, leugens tegenover geliefden, sociale afzondering en extra leningen. Langzaam ontdekt de lezer hoe Jonas verder wegzakt in zijn verslaving zonder dat hij Jonas kan stoppen. Met direct taalgebruik, herkenbare situatieschetsen en meeslepende gamescènes overtuigt Soes de lezer van de realiteit van zijn verhaal. Dat lijkt te werken. De lezer ziet de benarde situatie waarin gamer Jonas zich bevindt en net als Jonas van nu ziet de lezer dat de Jonas van toen geen uitweg zag. Echter, Soes slaagt er niet in de lezer volledig samen te laten gaan met Sanoj. Daarvoor is het verhaal simpelweg te vluchtig en ligt het tempo te hoog.  

Met een slot dat zich helaas kenmerkt door te grote tijdsprongen vertelt Soes op welke manier Jonas zijn leven probeert te redden. Op speelse wijze stelt hij grote vragen over gameverslaving aan de orde, waarbij hij menig lezer van stof tot nadenken voorziet. Lichaam van licht is een waarschuwing; het laat zien hoe gemakkelijk je de controle over je leven verliest. In deze tijd, de tijd vol computergames en 24/7 bereikbaarheid, kan zo’n boek voor de jeugd niet achterwege blijven. Soes slaagt erin op simpele, hier en daar zeer voorspelbare wijze gameverslaving bespreekbaar te maken. Simpel, maar doeltreffend.  

‘Ik had geen lichaam meer, geen spieren, geen gewicht. Ik was alleen nog licht.’