Heerlijk zomerleesvoer

In Nazomer beschrijft Esther Verhoef (1968) het leven van modeontwerpster Claudia, mede-eigenaar van het bedrijf Vivian D. Samen met Marnix runt ze het intieme, maar zeer succesvolle modebedrijf wanneer ze hoort dat Marnix zijn aandelen verkocht heeft en er een nieuwe ‘baas’ komt. Claudia’s wereld lijkt geheel in te storten wanneer dit Valerio Bruno blijkt te zijn. Bruno is belust op zoveel mogelijk winst, macht en aanzien, terwijl Claudia heel andere plannen met haar bedrijf had. Beetje bij beetje lijkt ze de grip op haar ooit zo mooie bedrijf te verliezen. Tegelijkertijd krijgt ze de kans nóg groter en beroemder te worden dan ze tot nu toe was. Terwijl Claudia de strijd aangaat met de modewereld en probeert haar plekje te behouden, wordt ze geconfronteerd met de dingen die ze daarvoor moet laten en heeft moeten laten: haar familie en haar vertrouwde omgeving. Langzaam ontdekt ze het verschil tussen alleen-zijn en eenzaam-zijn.

Verhoef doorbreekt het verhaal van Claudia in het heden, met fragmenten uit Claudia’s jeugd. Middels die, soms erg fragmentarisch aandoende, stukken vertelt ze hoe Claudia langzaam maar zeker ontsnapt uit haar milieu en opklimt tot de modeontwerpster die ze in het heden is. Langzaam, maar zeer nauwkeurig, laat ze de verhalen naar elkaar toegroeien. Ze geeft de lezer inzicht in de situatie en maakt Claudia’s handelen begrijpelijk.

Vrijwel direct wordt duidelijk dat Nazomer het perfecte zomerleesboek is. Het verhaal is aantrekkelijk door de goede combinatie tussen beschrijvingen van gebeurtenissen, gedachten, handelingen en zeer goed uitgedachte dialogen. Een goed uitgewerkt ik-perspectief zorgt ervoor dat de lezer zich direct aangetrokken voelt tot Claudia en een vrij hoog verteltempo voorkomt verveling. Bovendien creëert Verhoef diverse mysteries:

“Misschien weten ze het nog niet. Misschien vragen ze er niets over.”

Ze werpt de ene na de andere vraag op, zonder het antwoord te geven. Met speldenprikjes prikkelt ze de lezer en zorgt ze ervoor dat het verhaal uitnodigt tot verder lezen. Helpend daarbij zijn de wisselingen tussen heden en verleden. Verhoef schept voor zichzelf de kans antwoorden op vragen uit te stellen en cliffhangers te creëren. Ook de thematiek in Nazomer slaat aan. Verhoef werkt de akelige spagaat waarin Claudia zich begeeft tot in detail uit en brengt daarmee het dubbele leven dat Claudia leidt volledig in beeld.

Helaas duikt Verhoef daarbij de diepte niet in. Het verhaal is bij vlagen oppervlakkig, zeer voorspelbaar en fragmentarisch. Zeker bij de delen die zich in het verleden afspelen zorgt dit voor problemen. Verhoef haalt allerlei interessante onderwerpen (zoals een genetische ziekte) naar voren, maar werkt ze verder niet uit. Ze laat de lezer achter met leeshonger. Waar de verhaalwisselingen enerzijds zorgden voor spanning en een hoog tempo, tonen ze op dit gebied de keerzij van de medaille. Verhoef slaat soms te grote perioden in de tijd over waardoor verhaalelementen, zoals de dood van een familielid, niet geheel landen en hun emotionele lading verliezen. In de fragmenten uit het heden confronteert ze de lezer met een interessant verhaal, maar verliest zichzelf op diverse plaatsen in het bespreken van voorspelbare gebeurtenissen en clichéhandelingen. Het verhaal blijft daarmee boeiend, maar verliest uniciteit of diepgang.

Bijzonder binnen Nazomer is Claudia. Dit hoofdpersonage mist, zeker in de eerste hoofdstukken, emotie. Bij vlagen is ze erg analytisch (“Pas wanneer mensen de beperkingen van hun situatie werkelijk onder ogen zien, komt er ruimte voor verandering, voor groei.”) en vlak. Je wilt woede, paniek en verdriet zien, maar lange tijd blijft dat uit. Hoewel dit in eerste instantie aandoet als onprettig, blijkt het een prima keuze. Naarmate het verhaal groeit, komt Claudia tot inzichten en verandert ze beetje bij beetje. Ze trekt de lezer en de omgeving naar zich toe en laat meer van zichzelf zien. De vlakheid blijft, maar wordt een beetje in de hoek gedreven. Ze vormt daarmee de perfecte ondersteuning van de thematiek binnen een verhaal dat een prima basis is voor een zomerse avond.