Maykes opstand mist wauw-factor

Willem van Oranje, vader des vaderlands, heeft een belangrijke rol gespeeld in de Nederlandse geschiedenis. Diverse verhalen bevatten de Nederlandse Opstand als decor voor een spannend oorlogsverhaal. Agave Kruijssen kiest in Opstand een ander pad. Zij geeft aan de gevolgen van de Opstand voor Willems persoonlijke leven te willen belichten en kiest voor haar boek het liefdesverhaal tussen Willems dochter Mayke en Filip met de Opstand als achtergronddecor. ‘Iedereen die bevriend was met vader was verdacht.’  

Het verhaal in Opstand komt langzaam op gang. Kruijssen benoemt veel geschiedeniselementen om het leven van Mayke helder weer te geven, maar vervalt daarbij in het veelvuldig geven van beschrijvingen. Hierdoor ligt het verhaaltempo laag en is het niet mogelijk Mayke vanaf het begin in je hart te sluiten. Wel krijg je een volledig beeld van de situatie. Diverse belangrijke namen als Anna van Saksen en Anna van Buren passeren de revue: je waant je in de wereld van Willem van Oranje in 1567. De elfjarige Mayke wordt, met een smoesje, naar een andere leefomgeving gestuurd. Samen met haar verschrikkelijke stiefmoeder Anna, alias het Serpent, en haar stiefzusters en -broertjes mag ze naar haar oma. Dan wordt de reden duidelijk: haar vader moet vechten en zij zijn niet meer veilig. Mayke ontmoet Filip en wordt verliefd.  

Kruijssen maakt van Mayke een bedachtzaam meisje en creëert vanaf dan een interessanter verhaal. Waar in het begin van het boek twijfel ontstaat over de uitlatingen van dit jonge meisje (‘Is een eed meer waard dan je bloedeigen kind?’) zorgen diezelfde uitingen later voor interessante ontwikkelingen en helpt of overtuigt Mayke haar vader op bijzondere wijze. Daarbij heeft ze interessante gesprekken met haar grootmoeder. Kruijssen laat ons op die manier nadenken over de gevolgen van oorlog: ‘Honger en ziekte gaan hand in hand. Honger en oorlog ook, maar honger en uitputting veroorzaken ziekte. Oorlog brengt alleen maar dood en verderf.’  

Wanneer Filip belooft de Oranjes te helpen bij de strijd, vindt er een wending plaats in het verhaal. Filip vecht, onder een schuilnaam, met Willem in de Opstand en het verhaaltempo neemt toe. De eerste vechtscène wordt boeiend beschreven en zorgt voor spanning. Kruijssen trekt ons mee in de geschiedenis door ook hier elementen uit het verleden een rol te laten spelen. De Hollandse broek bij Maykes maandstonden wordt geïntroduceerd en de strijd tussen de verschillende godsdiensten is van belang. Tegelijkertijd krijgt de liefde tussen jongeren Filip en Mayke meer vorm. De ongelukkige liefde tussen Willem en Anna van Saksen vormt hierbij een groot contrast. De constatering: ‘Liefde, wie trouwt er nu uit liefde?’ is hard, maar waarheid in die tijd. Trouwen uit liefde lijkt niet weggelegd voor de Oranjes.  

Via talloze kleine cliffhangers en wendingen weet Kruijssen dit liefdesverhaal spanning mee te geven. De vraag of Filip en Mayke ooit man en vrouw zullen worden speelt het hele verhaal, evenals de vraag wat er gebeurt met de vermiste broer van Mayke. De afloop van de Opstand is bekend: de geschiedenis is een feit. Helaas schroeft Kruijssen het tempo in het verhaal nog verder op, waarbij ze grote periodes in de geschiedenis overslaat: talloze beschrijvingen van vechtpartijen en slachtvelden nemen de overhand, emoties worden weggedrukt.  

Tegen het einde van de opstand trouwt Willem met Charlotte de Bourbon. Helaas lijkt voor Mayke een andere rol weggelegd: haar huwelijk zal geëngageerd zijn. Hier komt de bedachtzame en pientere Mayke gelukkig weer om de hoek kijken. Mayke probeert haar liefde te redden. Vanaf dat moment slaat Kruijssen nog grote tijdvakken over, om zo de bekende afloop van Willem te beschrijven. Het gevolg? Emotie- en spanningsverlies. Waar zijn de gevoelens van Mayke? Hoe verwerkt zij haar ervaringen? Dit alles krijgt weinig kans door de te snelle opeenvolging van alle gebeurtenissen.   

Hoewel Opstand een interessant verhaal bevat, komt het niet volledig tot zijn recht door de grote tempoverschillen en de te uitgebreide beschrijvingen. Opstand blijft aantrekkelijk te lezen, maar mist de echte ‘wauw-factor’.