Een maakbare mens

‘In mijn leven, in mijn hele leven was het zo gegaan, moest ik aanvallen van me afslaan, moorden om de dood op afstand te houden, doden om niet gedood te worden.’ S.J. Kincaid kiest in The Diabolic een bijzonder schepsel uit als hoofdpersoon: Nemesis. Ze is een monster dat zo gecreëerd is dat ze de echte mens, Sidonia in haar geval, kan dienen. Ze is een killer, een beest. Maar bovenal is ze nog een beetje mens. En vanuit die mens beschrijft Kincaid het bijzondere, actievolle en hier en daar emotionele verhaal.  

Al op jonge leeftijd wordt Nemesis, een mensachtig roofdier, gekoppeld aan mens Sidonia (later Donia). De onderzoekers vergroten haar hersenen en verbinden haar officieel met de mensachtige: ‘Nemesis is nu met je verbonden. De rest van je leven zal ze leven en ademen voor jou.’ Jarenlang gaat dat goed, tot Donia door de keizer uitgenodigd wordt op zijn terrein. Donia’s moeder wil uit veiligheidsoverwegingen dat Nemesis in Donia’s plaats gaat. In korte tijd wordt Nemesis omgetoverd tot een bijna echt mens.  

Door het verhaal vanuit Nemesis te beschrijven, creëert Kincaid vrijwel meteen een boeiend verhaalconcept. Nemesis is een killer, ze is harteloos. Ondanks haar goed beschreven gedachten en gevoelens, is het voor de lezer moeilijk haar écht te begrijpen. Zomaar uit het niets vermoordt ze mensen of richt ze immens veel schade aan. Dat werkt intrigerend. De harteloze wandaden van Nemesis tegenover haar gevoelens en gedachten boeien. Waarom doet ze zo? Wie heeft haar zo gemaakt? Langzaam maar zeker ontstaat een gevoel van medelijden, gecombineerd met een gevoel van nieuwsgierigheid. Personage Nemesis zorgt dan ook voor een in de basis sterk en verrassend verhaal. Haar typering maakt elk verhaalelement onverwacht. Haar gedrag lokt spanning uit. Tegelijkertijd zorgt haar nieuwe rol, haar rol als Sidonia, voor een onverwacht element in het verhaal. Ze moet zich voordoen als Sidonia, tegelijkertijd zichzelf beschermen en aardig doen tegen mensen die ze eigenlijk niet mag – omdat ze Sidonia is. Complexer kan haast niet. Wanneer Nemesis ontdekt dat ze wel degelijk gevoelens heeft, wordt de complexiteit alleen maar groter en interessanter.  

Wanneer Nemesis in Chrysanthemum bij de keizer komt, moet ze de rol van Sidonia aannemen. Vrij snel sluit ze vriendschap met Neveni en ontdekt ze de neef van de keizer, Tyrus. Slechts even lijkt haar bezoekje aan Chrysanthemum succesvol. Wanneer de keizer een wrede actie uitvoert, besluit Nemesis dat ze slechts één ding kan doen: de keizer vermoorden.  

Naarmate het verhaal vordert zet Kincaid de dystopische wereld in The Diabolic gedetailleerder neer. Zijlings voorziet ze de lezer van extra informatie over maatschappelijke structuren, waarin impliciete verwijzingen naar onze wereld aanwezig zijn. Actievolle momenten houden het verhaaltempo hoog, een onvoorspelbare plot zorgt ervoor dat de lezer geen moment af kan dwalen en een prima combinatie van showing en telling maakt het verhaal tot een goed verhaal, waarin Kincaid steeds weer, impliciet én expliciet, terug weet te komen bij het voor haar zo belangrijke thema: verraad.  

Helaas is de door Kincaid geschepte wereld niet overal even succesvol. Het gebruik van zogenaamde speaking names – Extase, Dodelijk, Treurnis, Onheil – lijkt in eerste instantie effectief, maar blijkt al snel ronduit ergerlijk. Kincaid gebruikt er simpelweg té veel. Tegelijkertijd schept ze een soms niet-realistische wereld binnen een al onrealistische wereld. Waar de lezer nog enigszins kan aannemen dat er Diabolics bestaan en dat er andere planeten zijn, zijn sommige verhaalelementen over de top: ‘Het ging erom dat de schepen zo snel mogelijk een rondje om elke ster maakten, waarbij ze zo dicht als ze durfden langs de sterren scheerden.’  

Toch bevat The Diabolic zoveel verrassende en goed uitgewerkte elementen, dat het verhaal blijft boeien. Tegen het einde van het verhaal tekent het lot van Nemesis zich steeds scherper af. De lezer is van haar gaan houden, ondanks haar monsterlijke kenmerken. Kincaid laat met Nemesis zien dat ook een monsterlijk, kil en ogenschijnlijk harteloos wezen een mens is, met gevoelens. Bijzonder en aantrekkelijk.