Het sneeuwbaleffect dat de realiteit deed schudden
‘Nee. Een roddel gebaseerd op een zoen heeft een mooie herinnering bedorven. Een roddel gebaseerd op een zoen heeft me een reputatie bezorgd waarin iedereen geloofde en waar ze me naar behandelden. En soms heeft een roddel gebaseerd op een zoen een sneeuwbaleffect. Een roddel gebaseerd op een zoen is nog maar het begin. Draai de cassette maar om als je meer wilt horen.’
Populair onder Netflix-kijkers is de serie Thirteen reasons why. De serie over een meisje dat zelfmoord pleegt en een reeks cassettebandjes achterlaat met daarop redenen waarom ze zelfmoord heeft gepleegd vindt haar oorsprong echter in het boek van Jay Asher. Thirteen reasons why, vertaald door Lydia Meer, lijkt een duidelijke waarschuwing voor iedereen: verlies van vertrouwen doet meer dan je lief is.
Asher opent haar verhaal met een mysterieuze persoon die een aantal pakketjes verstuurt. Het zijn uiterst geheime pakketjes, maar ze voorspellen niet veel goeds: ‘Ik had Jenny nog een laatste dag rust moeten gunnen. Hoewel ze die niet heeft verdiend.’ Vervolgens neemt ze je mee naar een dag eerder en laat ze je kennismaken met Clay Jensen. Hij vindt zeven cassettes met daarop de stem van Hannah Baker, het meisje dat kort daarvoor zelfmoord pleegde. Op die cassettes vertelt Hannah haar verhaal en legt ze uit wat haar tot de zelfmoord bracht. Elk cassettebandkantje is gereserveerd voor iemand die haar aanzette tot haar laatste daad. Elk verhaal vormt een deel van de sneeuwbal die steeds groter werd en uiteindelijk uit elkaar spatte.
Vanaf het moment dat Hannahs cassettes gevonden worden, ontspringen in Thirteen reasons why twee verhalen. Allereerst maakt de lezer kennis met Clay, de luisteraar. Hij luistert Hannahs verhalen af, bezoekt de door haar genoemde ‘plaatsen delict’ en krijgt langzaam zicht op de situatie. Daarin neemt hij de lezer mee. Het tweede verhaal beslaat het verhaal van Hannah zelf. Samen met Clay ‘luistert’ de lezer de cassettebandjes af. De vertelstem van Hannah wordt in een blauwe kleur weergegeven en verweven door de lopende tekst die de actuele gebeurtenissen rond Clay vertelt. Net als Clay ontdek je langzaam wat Hannah aangezet heeft tot haar daden en wat voor impact alle ogenschijnlijk kleine en grote daden van omgevingsgenoten hebben gehad. Een erfenis.
Enerzijds lijkt deze opbouw effectief: heel natuurgetrouw wordt weergeven hoe het inzicht bij Clay langzaam groeit. Tegelijkertijd wil je als lezer doorlezen. Je wilt weten wat Hannah precies heeft aangezet tot haar daad. Langzaam zie je de sneeuwbal groter worden en ervaar je hoe het is wanneer er steeds iets meer van je persoonlijkheid afgepakt wordt. Haar verhaal geeft een soort voortschrijdend inzicht. Helaas zit er ook een keerzijde aan de medaille: het verhaal van Hannah geeft, vanwege het ingesproken karakter, weinig vaste grond onder de voeten. Doordat dit verhaal keer onderbroken wordt met het verhaal van Clay is het op diverse plaatsen moeilijk te volgen. Het krijgt een fragmentarisch karakter.
Asher kiest voor zijn verhaal realistische gebeurtenissen. Bijzonder is daarbij dat hij er ook voor kiest ogenschijnlijke futiliteiten aan te halen. Het zijn niet de grote dagelijkse pesterijen die Hannah volledig hebben doen besluiten tot haar daad. Het zijn tevens de kleine gebeurtenissen die voor een ‘dader’ redelijk onschuldig lijken. Asher laat hiermee zien dat ook kleine daden de sneeuwbal kunnen laten rollen: ‘Na jouw bezoekjes deed ik mijn jaloezieën ’s avonds stijf dicht. Ik sloot de sterren buiten, en ik heb nooit meer de bliksem gezien.’ Helaas legt Asher daarbij de nadruk op de liefde en het misbruik van lust. Veel pijnlijke momenten voor Hannah hebben te maken met seksuele uitspattingen van anderen. Hiermee verlaat Asher deels de realiteit: in de werkelijke wereld gaan veel pesterijen ook om geheel andere dingen.
Toch verdwijnt daarmee niet geheel de essentie van het verhaal. Thirteen reasons why laat zien dat inbreuk op jou als mens, eenzaamheid en een breuk in het vertrouwen veel schade aan kan richten. Hannahs verhaal is niet geheel uniek, maar vormt – zolang het niet juist een aanzet tot betekent – een waarschuwing voor velen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marloes
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
