Wankel verhaal over ouders met psychische problemen

Wankel verhaal over ouders met psychische problemen   Het lijkt de vergeten groep: de jongeren van ouders met psychische problemen. Niets is zo ongrijpbaar als iemand met psychische klachten. Niet is zo lastig als iemand met psychische problemen begrijpen. Maar onmogelijk is het misschien wel om kind te zijn van iemand met psychische problemen. Kathelijn Vervarcke haalt juist dat laatste onderwerp naar voren in Tot de zon aan de horizon vriest. Ze laat zien dat niets onmogelijk is, hoe zwaar het ook lijkt.    

In haar roman beschrijft Vervarcke het leven van Chinouk, een puberend meisje met een moeder met psychische problemen. Haar vader is er niet meer en samen met haar moeder woont ze onder mysterieuze voorwaarden bij Theo. Ze draagt de zorg over haar bijzondere moeder. Op school wordt Chinouk, in een laatste poging haar schoolcarrière in juiste banen te leiden, door de tjiftjaf gekoppeld aan Lander. Ook hij heeft een moeder met psychische problemen. Zij woont echter in een instelling en Lander woont met zijn vader Bart en diens nieuwe vriendin thuis. Zijn leven lijkt ogenschijnlijk op orde, maar al snel blijkt het tegendeel. Al snel krijgen Chinouk en Lander een relatie. Samen staan ze sterker en kunnen ze meer aan. Echter, de psychische problemen van hun moeders blijven bestaan. Met alle gevolgen van dien.    

Tot de zon aan de horizon vriest bevat een zeer interessant onderwerp en succes lijkt daarmee verzekerd. Aantrekkelijk is het plotverloop, wanneer men kijkt naar de bespreking van de problemen die de jongeren tegenkomen. Sterk weergegeven dialogen tussen bijvoorbeeld Chinouk en haar moeder raken; de lezer beseft steeds meer hoe zwaar het is om in zo’n situatie als die van Chinouk te leven: ‘‘Als het zo zit, dan ga ik mij ophangen!’ dreigde ze.’ Vervarcke schuwt de schrijnende gebeurtenissen in beide huishoudens niet en maakt de lezer deelgenoot van het leed van de jongeren. Tegelijkertijd blijft ze ook dicht bij de realiteit. Zowel Chinouk als Lander probeert het gedrag van de moeder te bagatelliseren en doet er alles aan om maar ‘normaal’ te zijn; het is allemaal niet zo erg als het lijkt. Je kunt er best mee omgaan. De lezer oordeelt echter anders: het is zwaar en op sommige momenten zelfs onmogelijk een normale puber te zijn in zo’n situatie.    

Toch overtuigt Tot de zon aan de horizon vriest niet geheel. Vervarcke gaat op diverse plaatsen in het boek te snel door het verhaal en slaat daarbij essentiële gebeurtenissen over. Zo hebben Lander en Chinouk erg snel een relatie en hebben ze vrijwel direct intiem contact. Bovendien legt Vervarcke erg veel nadruk op de seksuele kant van de relatie. Regelmatig confronteert ze de lezer met niet altijd passende seksscènes, waarbij ze geregeld in detail treedt. Het haalt de focus van het werkelijke onderwerp af. Hoewel begrijpelijk is dat de jongeren een uitweg zoeken, wordt deze uitweg wel heel nadrukkelijk in beeld gebracht.    

Bovendien blijft Chinouk voor de lezer op afstand. Ondanks het goedgekozen ik-perspectief krijgt de lezer niet echt toegang tot Chinouk en kan hij haar niet geheel in het hart sluiten. Chinouk maakt, gedurende het verhaal, bijzondere keuzes die – helaas – lang niet altijd te begrijpen zijn. Vervarcke verzaakt erin de lezer houvast te geven op die punten, door de lezer slechts gering toe te laten tot de gedachten van Chinouk. Zo blijft dit meisje, net als haar moeder, vreemd en mysterieus.    

Tegen het einde komt Tot de zon aan de horizon vriest, net als vele andere boeken, tot een climax. Het verhaal dreigt voor eenieder uit te monden in een ramp en ondanks het feit dat je Chinouk niet geheel in je hart gesloten hebt, gun je haar deze ellende niet. Maar dan, daar, komt de kracht van Vervarcke écht naar boven: ze maakt het verhaal op eigen manier bijzonder.