Alfa's en Omega's

'Wij, Omega’s, waren met onze gebreken net als deze taboe verklaarde restanten: gevaarlijk.' Cass, de hoofdpersoon uit De vuurpreek groeit op met het idee dat zij, als Omega, gevaarlijk en mismaakt is. Francesca Haig beschrijft in haar debuut – het eerste deel uit de Fire Sermon-trilogie – een bijzonder en heftig verhaal, maar vergeet vooral in het eerste deel tempo te houden.

In het land waar Cass woont, groeien allemaal tweelingen op: telkens een jongen en een meisje. De een is mismaakt, de Omega, de ander is perfect, de Alfa. Ook bij Cass en Zach is dit het geval. Tot hun dertiende levensjaar is onduidelijk wie de Omega is, maar dan blijkt Cass dit te zijn. Ze is een ‘ziener’ en heeft visioenen. Ze wordt weggehaald bij haar familie en krijgt de stempel ‘Omega’. Dan blijkt ze ook niet veilig te zijn in het gebied van de Omega’s. Al snel wordt ze daar weggehaald en komt ze in een cel terecht. Wanneer ze daar weet te vluchten, vindt ze Kip, een jongen die ze redt. Wat is er aan de hand? Wat heeft Zach met dit alles te maken?

De vuurpreek start heel onduidelijk en daarmee trekt Haig direct je aandacht. Al snel ontstaan vragen als ‘in welke cel zit Cass?’ en ‘wat heeft Cass’ broer gedaan?’ Helaas wakkert de schrijfster deze nieuwsgierigheid niet verder aan. Door ellenlange gedachtebeschrijvingen van Cass’ gedachten en gevoelens haalt ze het tempo uit het verhaal. De eerste negentig bladzijden bevatten vrij weinig actie en spanning, waardoor je aandacht verslapt. Je ervaart vooral de angsten en gedachten van Cass, maar er gebeurt vrij weinig. Gelukkig verandert het verhaal, met de komst van Kip, Cass’ partner in ‘crime’. Het tempo in het verhaal gaat omhoog en Haig zet dit door tot de laatste bladzijde.

De thematiek in De vuurpreek is bijzonder. Haig combineert een modern, fantasierijk verhaal met aloude gebeurtenissen die doen denken aan de Tweede Wereldoorlog. Het gegeven dat iedereen als lid van een tweeling geboren wordt en samen overlijdt, is een mooi basisgegeven voor een spannend verhaal. De behandeling van de Omega’s door de Alfa’s doet denken aan de manier waarop de Nazi’s de joden in WO II behandelden. De registratie van de personen, de stempels die lieten zien dat je een Omega was en zinnen als ‘en we vingen geruchten op over vermiste kinderen. Experimenten’ refereren aan taferelen uit die eerdere tijd. Haig combineert dit op prima wijze met actuele thema’s als kinderverwaarlozing en discriminatie. Met kleine opmerkingen als ‘De Alfa’s laten hun kinderen hier gewoon achter?’ laat ze je nadenken over de idioterie van het heersende systeem. Daarbij gebruikt ze functionele terugblikken naar het verleden.

Via diepgaande en mooie zinnen als ‘Jij kiest wie je bent’ geeft Haig de essentie van het verhaal weer. Met uitingen vol beeldspraak, ‘mijn lichaam was nu een kompasnaald die nauwkeurig naar de reservoirruimte zocht en die ik nu sterker bespeurde dan ooit’, maakt ze De vuurpreek speciaal. Helaas gebruikt Cass woorden die niet bij haar leeftijd passen. Dit zorgt voor verwarring: hoe oud is het meisje nu eigenlijk? Woorden als ‘foerageren’, ‘gotspe’ of ‘respijt’ passen niet binnen het taalgebruik van jongeren van die leeftijd en zorgen ervoor dat het lastig wordt Cass helemaal te begrijpen.

‘Ik zag het marktplein, waar Kip en ik pruimen hadden zitten eten, zag dat de keien glibberig waren van het bloed.’ Aan het eind van De vuurpreek wordt Cass’ lot langzaam duidelijk: ze ziet dingen die ze niet wil zien. Het verhaal krijgt nog meer tempo en je nadert, via verwachte en onverwachte wendingen, het verrassende einde. Haig heeft in het eerste deel van de Fire Sermon-trilogie op unieke wijze moderne thematiek gecombineerd met de verschrikkingen die je doen denken aan WO II. Cass’ verhaal eindigt open; Haig maakt een mooie aanloop naar het tweede deel van de serie. Hopelijk creëert ze in dat deel meer tempo, maar behoudt ze de belangrijke, boeiende thematiek. 'Het draait om hoe jij de wereld ziet! Dat je Alfa’s en Omega’s niet als tegenpolen beschouwt!’