Hij weet meer dan je denkt...

‘Maar ik garandeer je dit: een hond is niet half zo achterlijk als je denkt. Uiteindelijk zijn wij het die de mens zo ver krijgen dat die langs de weg met een plastic zakje over zijn hand onze stront ruimt. Vergeet dat nooit.’

De blik op de mens van chihuahua Hufter in Dagboek van een chihuahua is helder. Do van Ranst gebruikt het perspectief van de kleine hond om een deel van zijn verhaal vorm te geven. In een aantrekkelijk geschreven boek brengt hij zo thema’s als verwaarlozing en vergeving op een bijzondere manier aan bod.    

Hufter, de langhaarchihuahua, moet verhuizen. Na een korte tijd bij Bente gewoond te hebben, gaat hij naar Valentien, Timber, Sally en Edmon. Erg vindt hij dat niet; bij Bente werd hij mishandeld. Vanuit zijn lage wereld observeert hij de menswezens bij wie hij in huis terecht is gekomen, ziet hij de bijzondere relaties tussen de vier en probeert hij te ontcijferen wat het mysterieuze gedrag van Timber voor reden heeft.    

Alleen op dit gebied scoort Van Ranst al punten. Door het perspectief van een hond te kiezen, voegt hij een nieuwe dimensie aan de aloude verhaalstructuren toe. Als een soort buitenstaander kijk je als lezer met de hond mee en geniet je van de scherpe observaties die hij doet met betrekking tot de mensen en alles wat om hem heen gebeurt: ‘De jongen staat, alweer met zijn handen in zijn achterzakken, op blote voeten naar de puzzel te kijken. Zijn linkervoet omklemt met zijn grote teen en de teen ernaast de achillespees van zijn rechtervoet, waardoor het heel de tijd lijkt alsof hij met één voet op een touw balanceert.’ De toevoeging van de hond als perspectief geeft Van Ranst de kans om ongezouten meningen te laten geven over mensen en hun gedrag. Dit doet Hufter dan ook maar al te graag.    

Het boek wordt nog interessanter wanneer Van Ranst andere perspectieven opvoert. Hij neemt de lezer mee terug in de tijd en vertelt delen van het verhaal vanuit Bente en Timber. Al snel weet je als lezer dat Timber en Bente elkaar, zes maanden voordat Hufter verhuisde, zagen en dat hun levens allesbehalve rooskleurig waren. Bente steelt haar eten bij elkaar en werkt in een bar, maar geeft al haar geld uit aan drank. Timber lijkt geen onderkomen te hebben en heeft evenmin geld. Dat verandert wanneer hij Valentien ontmoet. De puber is in haar jonge jaren achtergelaten door haar ouders en woont inmiddels bij Edmon en Sally. Timber ziet direct de mogelijkheid zijn leven te verbeteren.    

Lange tijd weet je als lezer niet precies waar het verhaal heen moet. Waarom is Hufter naar Valentien gegaan? Wat betekent de ontmoeting van Timber en Bente voor het verhaal? Hoe kan het dat Timber bij Valentien woont? Waar deze vragen, alsmede het soms wat onaantrekkelijke taalgebruik, in eerste instantie even lijken te storen, blijken ze naarmate het verhaal vordert uitermate effectief. Beetje bij beetje werkt Van Ranst de hoofdthema’s van dit verhaal, verwaarlozing en vergeving, uit. Hij maakt de uitzichtloze situaties van de jongeren duidelijk met soms intens treurige dialogen:    

‘Mezelf’, zei hij. ‘Jou. Nu.’
‘Dat bedoel ik niet.’
Hij concentreerde zich terug op de muur. Vooral de jusvlekken leken het venijnigst. Hij schudde nee. ‘Dan heb ik niemand’, zei hij.    

Om de spanning te bewaren en om de lezer wat grip op het verhaal te geven, zorgt Van Ranst voor tijdssprongen. Zowel in het verleden als in het heden loopt de tijd verder en dat maakt dat je als lezer langzaam door begint te krijgen wat er aan de hand is. Je krijgt antwoorden op de vragen en er ontstaat inzicht in de reden van de verhuizing van Hufter en de gevolgen van de ontmoeting tussen Timber en Valentien.    

Met een shockerend en zeker onverwacht slot maakt Van Ranst vervolgens een einde aan Dagboek van een chihuahua. Het blijkt een essentieel slot, als het gaat om de uitwerking van de thematiek van het verhaal. Als lezer blijf je even verdwaasd achter, waarna je begrip kunt opbrengen voor een situatie die je anders nooit zou kunnen begrijpen. En wellicht is dát het sterkste punt van dit boek: Van Ranst toont je een andere kant binnen deze wereld. Dagboek van een chihuahua slaagt in dat opzicht zeker.