Een te lichte duivelse waarschuwing

Marita de Sterck start Duivelskruid met een sterke proloog. De lezer krijgt mee hoe Yara haar dode oma, ‘omatan’, haar laatste verzorging geeft en daarbij ontdekt dat omatans katten haar gevolgd zijn. Vervolgens slaat De Sterck een andere weg in. Ze gaat een korte tijd terug in de tijd en neemt de lezer mee naar het leven van omatan, Yara en haar moeder Iris. Met alle geheimen inbegrepen. Als lezer wil je dolgraag weten wat er precies met de oma van Yara gebeurd is. Toch zul je even moeten wachten. Aan de dood van omatan gaat een lange geschiedenis vooraf.    

Yara is in haar vrije tijd veel bij omatan. Ze past op de schapen en helpt haar oma een beetje in het huishouden. De relatie tussen Yara’s moeder en haar oma is ijzig koud, maar Yara weet niet precies waarom. Wel weet ze dat haar oma bijzonder is: ze is een kruidenvrouwtje. Wanneer omatan in het ziekenhuis terechtkomt, veranderen de relaties een beetje. Yara probeert te achterhalen wat er in het verleden gebeurd is tussen Iris en omatan en houdt tegelijkertijd het huis van omatan draaiende met hulp van oma’s masseur Toon.    

Nog voor de lezer goed en wel doorheeft waar Duivelskruid over zal gaan, verraadt de enscenering in het verhaal dit. De Sterck heeft een magische wereld gecreëerd, waarmee ze eer doet aan de vooroordelen die in het verleden rondgingen over kruidenvrouwtjes. Al snel schept ze een mysterieus geheel door een geheim te maken van hetgeen in het verleden gebeurd is tussen Iris en omatan. Ook omatan zelf is omhuld door mysterie. Ze lijkt continu bang voor de duivel, vlucht in haar wilg wanneer het haar te eng wordt en is altijd aan het ‘vechten’. Geloof en bijgeloof lijken centraal te staan in haar leven en daarmee spelen ze ook een grote rol in het verhaal. Omatan en haar angsten blijken een interessante bron.    

Naarmate het verhaal vordert, krijg je als lezer via terugblikken vanuit het perspectief van omatan (Anneke Tanneke) te zien wat er in het verleden gebeurd is. Helaas is De Sterck hiermee niet echt vernieuwend. Hoewel ze een nét iets andere weg inslaat met de aard van de geheimen en de thematiek over de angst voor de duivel en de kruidenwereld, is het concept waarbij familiegeheimen aan het licht komen overbekend. Het is de zoveelste geschiedenis die ontdekt wordt.    

Tegelijkertijd zorgt dit ervoor dat interessante verhaalkenmerken aan de kant worden geduwd. De relatie tussen Toon en Yara, het leven in het huis van omatan als ook de relatie tussen Iris en Yara worden sterk onderbelicht. Ook de gevolgen van het feit dat omatan Yara als haar evenbeeld ziet, worden onderbelicht. Als lezer wil je graag weten wat dit met Yara doet of gaat doen, maar echte antwoorden krijg je niet.    

De Sterck wisselt in haar roman met enige regelmaat van perspectief. Het heden is gereserveerd voor Yara, beschreven in het ik-perspectief. Het verleden is voor Anneke Tanneke. Helaas is dit perspectief, mede door de keuze van de derde persoon, minder treffend. Het doet bij vlagen zeer kinderlijk aan en houdt veel afstand tot de lezer. Sporadisch komt een derde perspectief aan bod: Tara in het ziekenhuis (omatans in het heden). Helaas is dit perspectief een zeer summiere rol toebedeeld, terwijl het misschien een van de meest interessante gezichtspunten is van het verhaal, doordat de lezer dán echt de kans krijgt mee te kijken met omatan op het moment dat ze doodsbang is voor de duivel en zijn krachten. 

Duivelskruid laat zich het beste samenvatten als een roman met een boeiend kernverhaal, dat niet floreert door de overdaad aan verschillende onderdelen. Omatans geschiedenis is simpelweg té rijk en té complex voor een roman van dit formaat. Thema’s verdrukken elkaar en dat is jammer.