Wens je weleens dat alles anders was?

‘Hij wilde dat ik zou vallen’.

Hoshiko vervult een uiterst ondankbare rol in Showstopper. Zij, een Droesemkind, moet in het Circus de Zuiveren vermaken. Keer op keer zet ze haar leven op het spel in de hoop de voorstelling te overleven.    

Het lijkt een gruwelijk concept. Tegelijkertijd is het de werkelijkheid in de roman van Hayley Barker. Showstopper, vertaald door Zosja Jonker, sluit daarbij aan in een lange rij waarin onder andere Susanne Collins met haar trilogie ‘The Hunger Games’ al eerder haar naam vestigde. Barker zet, net als Collins eerder deed, de gevestigde wereld op de kop met een indrukwekkend verhaal over racisme en machtsverdeling.    

Gedurende het verhaal volg je twee personages: Ben en Hoshiko. Hoshiko is een Droesem en ze is in haar jonge jaren geselecteerd voor het Circus. Ze moet elke dag optreden als koorddanseres. Het Circus wordt geleid door Silvio. Het doel is de Zuiveren, waaronder Ben en zijn moeder, te vermaken met extreem gevaarlijke stunts, het liefst met de dood van de Droesem als gevolg. Tijdens het optreden waar Ben en zijn familie komen kijken, dreigt Hoshiko van het koord te vallen. Ben redt haar en vanaf dat moment barst de strijd los: Ben wil het mooie meisje koste wat het kost redden, terwijl Silvio Hoshiko ter dood veroordeeld heeft. Hij wil dat ze het Circus Spooktakel niet overleeft.    

‘Dit Circus bestaat nu al meer dan veertig jaar. Veertig jaar waarin de Zuiveren betalen om naar ons te komen kijken. Veertig jaar waarin Droesemkinderen bij hun familie worden weggerukt en worden gedwongen om hier op te treden, onder het mom van vermaak. Veertig jaar wreedheid, pijn en dood. Het kwaad is diepgeworteld in het hart van deze samenleving. Hoe kan daar ooit een eind aan komen?’    

In Showstopper maakt Barker dankbaar gebruik van hetzelfde concept als Collins eerder hanteerde. Ze geeft een groep ‘zuivere burgers’ de macht over een andere groep en creëert zo de moderne slaaf. Dit gegeven plaatst ze in een verhaal met een uiterst gruwelijk jasje:    

‘‘Waar wachten we op?’ vraag ik aan mijn moeder. ‘Tot een van die luiken opengaat. Laten we duimen dat ’t het luik van die man is.’ ‘Waarom?’ ‘Je vader heeft een van de bewakers op hem laten wedden toen we aankwamen. We winnen drieduizend pond als hij valt, vierduizend zelfs als hij doodgaat.’’    

Zo ontwikkelt ze een plot vol ethische dilemma’s, vreselijke gebeurtenissen, werkt ze regelmatig met het shockeffect en maakt ze het de lezer ronduit ongemakkelijk. Je bent toeschouwer van een vreselijk iets en kunt niets ontwijken.    

Vanaf het begin typeert Barker de personages Hoshiko en Ben zo sterk dat je niet anders kunt dan je identificeren met allebei. Vanaf de eerste bladzijde voel je de druk bij Hoshiko. Zij, en ook de andere Droesemkinderen, gaan hun dood tegemoet en kunnen niets anders doen dan proberen te overleven. Ben, daarentegen, heeft alles wat zijn hartje begeert. Zijn moeder is de Minister van Droesemzaken en hij hoeft zich nergens druk om te maken. Dat verandert wanneer hij ziet wat er in het Circus gebeurt. Langzaam zet hij zich meer en meer af tegen de overtuigingen van de Zuiveren, waardoor hij niet langer door een deur kan met zijn familie. Als lezer lijd je met hem mee en juich je tegelijkertijd zijn rebellie toe.    

Buiten een indrukwekkende en tegelijkertijd sinistere plot en sterke personages is ook de verhaalvorm te prijzen. Barker zet het middel ‘tijd’ effectief in en hanteert toegankelijk taalgebruik. Geregeld bespreekt ze dezelfde gebeurtenis twee keer, vanuit verschillende gezichtspunten. Ze vertraagt de plotontwikkeling daardoor én geeft de lezer de kans zijn eigen mening te vormen. Gestaag werkt ze op die manier toe naar de climax waarvan eenieder weet dat je er niet aan kunt ontkomen, maar waarbij je tegelijkertijd het liefste wegkijkt.     

Wellicht komen we daarmee tot de eigenlijke kern van Showstopper. Barker schrijft een boek waarbij je niet meer kunt vluchten. Ze laat ons nadenken over machtsmisbruik en racisme. Een sterke YA-roman, met een – laten we eerlijk blijven – zwak einde dat roept om een deel twee is het gevolg.