Walgelijk of toch interessant?

Weinig boeken kunnen zo tot verwarring leiden als Wraakengel van Joost Vandecasteele. De roman begeeft zich in het gebied met verhalen als Spiderman of The Hulk en past tegelijkertijd ook bij vlagen in de hoek met horrorverhalen; een gouden combinatie of mislukte poging?  

Vandecasteele beschrijft het verhaal van Esther, moeder van Lucy en vrouw van Simon. Overdag heeft ze een betrekkelijk saai leven, door een uitgeblust huwelijk, een ietwat lastige dochter en een niet al te inspirerende baan. Het is echter haar dubbelleven dat opzien baart.
Esther bezit de ‘gave’ waarbij ze zeer sterk kan worden wanneer ze in aanraking komt met agressief gedrag. Ze laat zich inhuren door vrouwen die wraak op iemand willen nemen. In ruil voor een mooi bedrag voert zij de wraakactie uit; tot bloedens toe. Helaas is ze op dit gebied niet de enige. Al snel verandert haar goed verdienende ‘bijbaantje’ in een van de gevaarlijkste banen van het moment.  

Tijdens het lezen van Wraakengel hink je continu op twee gedachten. In eerste instantie verdient de roman weinig lof, ondanks het toch wel verrassende thema dat aangehaald wordt. Hoofdpersoon Esther is amper geïntroduceerd of ze overlaadt de lezer al met een overdosis (bloederig) geweld. Nog voor je enige vorm van sympathie hebt kunnen vinden voor haar, is ze dat alweer kwijtgeraakt. Bijkomend probleem is het door Vandecasteele gehanteerde perspectief. Als lezer bekijk je het gedrag en de gedachten van Esther via een afstandelijk perspectief, waardoor je automatisch verder van haar af komt te staan en nóg minder van haar houding kunt begrijpen. Ze ontpopt zich eigenlijk direct tot een onsympathieke, zeer gewelddadig antiheld.  

Toch wekt ze op een of andere manier je interesse. Het feit dat ze zich eerst vooral richt op mannen die een vrouw ‘verkeerd’ behandeld hebben (misbruik, mishandeling, etc.) zorgt enigszins voor een beetje begrip. Tegelijkertijd ontstaat ook de vraag hoe het kan dat ze zo gewelddadig is en zo makkelijk ontvlamt.  

Gedurende de plot weet Vandecasteele hier kleine beetjes informatie over te geven. Door een niet-chronologische volgorde te hanteren, creëert hij voor zichzelf de kans de lezer iets meer over het verleden van Esther te vertellen. Het geeft een heel klein beetje grip op de vrouw. Bovendien zorgt het ervoor dat het bizarre verhaal rondom Esther gekoppeld wordt aan aloude thema’s als een traumatische jeugd, een slecht huwelijk of de dagelijkse sleur.  

Helaas valt vervolgens het een en ander aan te merken aan de schrijfstijl en de plotopbouw zelf. Vandecasteele verliest zich geregeld in het benoemen van onnodige details en het invullen van open plekken:

‘Ze hoort nog wel vaag hoe Simon even later thuiskomt, hoe hij geruime tijd onder de douche gaat staan. Geurend naar shampoo en munttandpasta vleit hij zich naast haar neer. Esther vraagt zich niet af waarom hij zich zo opgefrist heeft voor het slapengaan. Waarom zou ze?’  

Deze toch wel kinderlijke schrijfstijl combineert hij vervolgens met een plot dat op verschillende plaatsen mankementen laat zien en langzaam verwordt tot een ordinair horroverhaal. Waar in het begin vooral de oppas van Esther de geloofwaardigheid aantast, wordt dit later veroorzaakt door de grens die Vandecasteele overschrijdt. Ogenschijnlijk gemakkelijk accepteer je als lezer dat bepaalde verhaalgegevens (de krachten van Esther) niet helemaal realistisch zijn, maar de manier waarop de plot zich ontvouwt is minder makkelijk te accepteren. Het verhaal verwordt langzaam tot een verhaal waarin geweld fors op de voorgrond staat en de thema’s of gedachten achter het gebeurde slechts bijzaak lijken te zijn. Het maakt Esther nodeloos eendimensionaal en brengt Wraakengel niet veel verder dan een bloederig boek. In de basis interessant? Zeker. Echter; een verstoorde plotbalans blijkt de mokerslag.