Spanning en drama in een historische setting

Effie woont samen met haar vader en slechts een handjevol andere mensen op het afgelegen eiland Hirta, ver buiten de kust van Schotland. Ondanks het zware bestaan op het wilde eiland, voelt ze zich er thuis. Ze kent geen ander leven dan klimmen over de rotsen, op zoek naar vogels en eieren, zorgen voor de stier en zich meten met de jongemannen. Effie durft risico te nemen, zeker als toeristen toekijken hoe ze aan touwen afdaalt. Haar leven staat echter op haar kop als de jonge Lord Sholto met zijn vader het eiland bezoekt. Zijn wereld is totaal anders dan die van haar. Dat wordt pas écht duidelijk als het hele eiland op verzoek van de bewoners naar het vaste land geëvacueerd wordt.

Voor Het wilde eiland dook Karen Swan in de geschiedenis van St Kilda, een bestaande eilandengroep op grote afstand van de Schotse kust. Alleen Hirta is duizenden jaren bewoond geweest, tot in 1930 de laatste mensen vertrokken. Het eiland kent een dramatisch, grillig landschap met hoge kliffen en een grote kolonie papegaaiduikers en jan-van-genten. Niet zo vreemd dat Swan deze omgeving heeft uitgekozen om een serie over te schrijven, met in dit eerste deel Effie in de hoofdrol. De vertaling is gedaan door Ireen Niessen.

Het leven op het eiland is net zo ruig als het landschap zelf. Grillig, zwaar en mysterieus. Dat is goed te merken aan de beschrijvingen die Swan gebruikt. Ze geeft een gedetailleerd inkijkje in het landschap, de hoge kliffen en de moeite die het kost om aan voedsel te komen. Swan gebruikt daarvoor een schrijfstijl die past bij het eiland: uitgebreide beschrijvingen, lange zinnen en veel beeldspraak. Dat leest niet altijd gemakkelijk. Regelmatig struikel je over de vele beschrijvingen, de uitgebreide details en de lange aanloop naar echte gebeurtenissen. Op sommige momenten is het verhaal zelfs saai te noemen.

Tegelijkertijd zijn het de levendige beelden én de voelbare spanning die je als lezer verder doen lezen. Je ziet de honden rennen, de vogels vliegen en de mensen over het eiland bewegen. Het is een wereld die ver afstaat van wat wij kennen. De kennismaking met Lord Sholto en zijn vader zorgt dan ook voor een indringende en onvermijdelijke botsing tussen twee werelden. Swan gebruikt hiervoor slim het klassenverschil dat, zeker in die tijd, in de Britse wereld aanwezig was. Het onbevreesde eilandmeisje Effie, dat zich wil bewijzen in een harde (mannen)wereld, en de gracieuze jonge Lord, wonend in een landhuis met bedienden. Hoe verschillend wil je het hebben?

Wat Swan naast het uitvergroten van de tegenstellingen goed heeft gedaan, is de opbouw van de spanning in het verhaal. Er gebeuren heftige dingen op het eiland, die niemand onberoerd zullen laten. Ook op het vasteland blijven de gebeurtenissen op het eiland voelbaar. Net als de emoties van Effie. Het is de overleving op het eiland, de innerlijke drang om zichzelf te bewijzen en de strijd tussen de twee verschillende werelden die Effie alle kanten op laten schieten. Maar ze laat zich niet kennen, en dat maakt van haar een bewonderenswaardig personage. De andere personages, waaronder Lord Sholto, blijven daarentegen wat op de oppervlakte.

Het is duidelijk dat Swan met Het wilde eiland een serieus verhaal over het bestaande Hirta heeft willen neerzetten, met minder nadruk op de liefdesgeschiedenis tussen Effie en Lord Sholto. Hun liefde is slechts een element, bedoeld om het leven op het eiland en de botsing met het vasteland aan op te hangen. Vandaar dat de plot wat geforceerd en geknutseld aan kan voelen. Ook al gaat het dan meer om de setting dan het verhaal, voor wie houdt van drama, spanning en historie is Het wilde eiland absoluut de moeite waard.