Gevangen tegenpolen in de Romeinse oudheid

Kan er vriendschap bestaan tussen een slavin en haar meesteres? Die vraag staat centraal in Brenda Meulemans historische debuutroman Het verraad van Julia. De roman die zich in het Rome van 2 voor Christus afspeelt, geeft een goed beeld van die tijd, maar is bovenal een universeel verhaal over vriendschap, identiteit, loyaliteit en schuldgevoel.

Van de twee hoofdpersonen heeft alleen Julia, de Romeinse meesteres en toevallig de dochter van keizer Augustus, echt bestaan. De Griekse slavin Aigle, door wiens ogen we de geschiedenis beleven, is ontsproten uit de fantasie van Meuleman. Met Aigle en Julia creëert Meuleman twee levensechte personages, die allebei op hun eigen manier onvrij zijn om te gaan en staan waar ze willen.

De twee vrouwen zijn tegenpolen, en hebben juist daardoor een bijzondere relatie. Julia, de elegante en charismatische adellijke dochter, die altijd in het middelpunt van de belangstelling staat, maar niet zelf kan beslissen met wie ze trouwt of welke politieke ideeën ze erop nahoudt. Aigle is de mooie, intelligente en dienstbare slavin, die continu heen en weer geslingerd wordt tussen twee werelden. Ze hoort niet bij de andere slaven, die haar verwaand vinden, omdat ze zo dicht bij Julia staat, maar ook niet bij de vrije mensen, omdat ze nu eenmaal altijd ondergeschikt zal zijn.

Meuleman beschrijft treffend hoe Aigle worstelt met waar haar loyaliteit ligt. Daardoor worden aspecten van het slavenbestaan blootgelegd die je niet zo snel in geschiedenisboeken leest. Bijvoorbeeld als het gaat om statusverschillen en rivaliteit tussen slaven onderling. Als Aigle een mooie jurk draagt die ze van Julia heeft gekregen, halen haar collega-slaven hun neus voor haar op. Op het moment dat Aigle onbedoeld een kwalijk geheim te horen krijgt, twijfelt ze wat ze moet doen. Julia trouw blijven of haar verraden? Hoewel we het hele verhaal door de ogen van Aigle volgen, vormt Julia’s monoloog aan het einde van het verhaal het hoogtepunt van het boek. Met een sterk staaltje Romeinse retorica weet Julia de lezer, die tot dan toe alleen Aigles perspectief kent, aan het twijfelen te brengen. Het maakt de titel dubbelzinnig, want wie verraadt wie?

Bovendien is het verfrissend om eens een Nederlandse roman over de Romeinse oudheid te lezen. Door de schrijfstijl van kunsthistorica Meuleman waant de lezer zich moeiteloos in een geloofwaardige Romeinse setting: “De bouwsels rond het forum liggen voor me: de zuilenrijen rond het plein van Caesar en dat van Augustus, de tempels, basilica’s en de curia.” En als er dan ook nog eens zulke uitgeslepen karakters in die antieke stad rondlopen, moet Het verraad van Julia wel een geslaagd debuut zijn.