herkenbaar en confronterend

En dan ben je in gesprek met Martine Letterie en tipt zij een van de boeken die ze geschreven heeft met Caja Cazemier. Ze tipte ‘Hoor je mij’ over dove kinderen. Zelf ben ik ernstig slechthorend. Ik ben dan ook nieuwsgierig hoe ze dit in een verhaal verwerkt hebben.
In ‘hoor je mij’ maak je als lezer kennis met twee tieners. Sterre en Freek. Het verhaal van Sterre lees je in het heden, het verhaal van Freek in het verleden: de jaren vijftig.
Sterre’s verhaal begint aan het einde van groep 8. Ze gaat naar de middelbare school. voordat ze daar start gaat ze nog op een theaterkamp voor dove kinderen waar ze haar vriendin Mila leert kennen. Mila’s familie bestaat uit veelal dove mensen. Sterre’s familie bestaat vooral uit horende mensen. Sterre maakt kennis met de familie van Mila en krijgt er een soort tweede opa bij, maar dan een die wel speciaal is. Op de middelbare school loopt Sterre tegen van alles aan en besluit net als Freek weg te lopen.
Freek’s verhaal start op het internaat en later in Den Haag. De ouders van Freek schamen zich voor hun doofheid en verbieden Freek en zijn zus in het openbaar te gebaren.
Op school wordt er nauwelijks rekening gehouden met zijn doofheid en mag er geen gebarentaal gebruikt worden. Thuis wordt het er niet beter op en Freek besluit weg te lopen.
Wat daar de gevolgen van zijn, raad ik aan om zelf te lezen.

Jeetje, wat is dit boek zo herkenbaar geschreven. Alle aspecten van het doof zijn komen naar voren in de ontwikkeling van Sterre en Freek. Ik herken mezelf enorm in Sterre. Eerst wil je alles maar zelf oplossen en opvangen, je denkt dat je het zelf wel redt en denkt ook de hulpmiddelen die er nu zijn niet te hoeven gebruiken. Het kost veel energie als dove om alles maar te volgen. Het niet kunnen volgen van groepsgesprekken, grapjes missen, het onbegrip, de onkunde van mensen om je niet te kunnen verplaatsen in wat een ander misschien van je nodig heeft om het ook te kunnen volgen. Het moment dat het Sterre te veel wordt, maken niet alleen tieners mee, ook volwassenen lopen hier tegenaan en weten zich er ook niet altijd raad mee.
De schaamte die de familie van Freek kent rondom doof zijn, het verbergen van de gebarentaal, maar ook de vooroordelen waar Freek tegen aanloopt dat een dove niet op zijn plek is in de horende wereld, bijvoorbeeld dat hij dan het lyceum niet zou kunnen volgen, zijn pijnlijk en ik denk zeker soms nog in de huidige maatschappij terug te vinden.

Zo kan ik nog op vele aspecten van dit boek in gaan. Dit boek laat zoveel kanten zien van de dove wereld maar ook hoe de horende wereld ermee omgaat. De energie die het deelnemen aan groepen kost, de veroordeling als je een tolk in zet, dan kun je lekker met geheimtaal werken voor je voeten geworpen krijgen. Gelukkig zijn er ook wel positieve dingen te noemen zoals mensen als Kars en Leonor in het verhaal. Het was voor mij dan ook een confronterend verhaal met zoveel herkenning. Een van de adviezen van opa Freek neem ik ook mee in mijn zoektocht naar welke wereld ik thuis hoor. Kom op voor jezelf en gebruik de hulpmiddelen die er zijn. Een ander kan het onnodig vinden of onzin, maar je hebt jezelf ermee als je het niet doet.

De verhaallijnen komen zo goed bij elkaar en lopen vloeiend in elkaar over. Knap werk!
‘Hoor je mij’ is het eerste verhaal dat ik van Caja Cazemier en Martine Letterie samen heb gelezen. Het is een ware aanrader als je je wil verplaatsen naar hoe het voor een dove is in deze wereld. Ik ben zelf opgegroeid met de mededeling dat ik mij vooral moest aanpassen en zorgen dat een ander geen last van mij had in de periode dat mijn slechthorendheid is begonnen, dezelfde periode als Sterre. Ik ben jaren later pas begonnen met het inzetten van hulpmiddelen en dat heeft me veel gekost, maar er had misschien ook meer in gezeten.
Passend lezen heeft voor mensen met een leesbeperking / visuele beperking het luisterboek in de collectie zitten. Ik hoop dat Passend lezen naast het luisterboek ook het braille boek in de collectie op gaat nemen. Dit boek gaat dan wel specifiek over de dove wereld. Maar denk dat dit boek ook aansluit bij de doofblinden.