Aangrijpend verhaal over Philips-meisje
In Het Philips-meisje van Kamp Vught vertelt Sanne van Heijst het bijzondere verhaal van het Philips-Kommando aan de hand van de Duitse Gerda Nothmann.
Het boek volgt in chronologische volgorde de levensloop van Gerda en haar familie. Als in de jaren ’30 het antisemitisme toeneemt en de leefomstandigheden voor Joden in Duitsland afnemen, vlucht Gerda naar Nederland. Uiteindelijk komt ze samen met haar Tilburgse gastgezin in Kamp Vught terecht. Daar produceert ze in de Philips-werkplaats radiobuizen voor de Duitse oorlogsvoering. Door de onmisbaarheid van het werk ontloopt het Philips-commando lang transport naar het Oosten en later de gaskamers van Auschwitz. De joodse Philips vrouwen werken daarna in verschillende kampen voor Telefunken. In 1945 komt Gerda uitgehongerd en halfdood aan in Zweden, waarna ze in Verenigde Staten haar leven weer opbouwt.
Voor het schrijven van Gerda’s levensverhaal maakte Van Heijst gebruik van Gerda’s memoires, die achterin het boek zijn opgenomen. Deze herinneringen en de levensloop van Gerda vormen de rode draad. Daarnaast reconstrueert de auteur aan de hand van briefwisselingen hoe de familie Nothmann in Berlijn probeert te overleven, totdat het gezin in de armen valt van de nazi’s. Hoe het Gerda, die inmiddels overleden is, verging in de VS wordt duidelijk uit de naoorlogse familiedocumenten.
Door de trieste gebeurtenissen van de Tweede Wereldoorlog terug te brengen tot de belevingswereld van de Nothmanns, komen antisemitisme en vervolging erg dichtbij. De briefwisselingen tussen het gezin en Gerda zijn bovendien erg emotioneel. Zo schrijft de vijftienjarige Gerda haar ouders dat ze jaloers is op de kinderen van haar gastgezin, als zij gearmd met hun moeder over straat lopen. “Gauw komt er een tijd waarin ook wij weer bij elkaar zullen zijn”, antwoordt haar moeder.
De gebeurtenissen in het leven van Gerda, haar familie en het Kommando worden in de grotere context van de oorlog geplaatst. Het prettig geschreven boek is daarom niet alleen een biografisch, maar ook informatief. Zo wordt beschreven hoe Philips zich tot het uiterste heeft ingespannen om de Joden van het Philips-Kommando in Kamp Vught te houden en welke ‘privileges’ de leden van het Kommando genoten. Ook vertelt Van Heijst waarom Philips concurrent, Telefunken, de Joodse werknemers zo graag wilde hebben dat ze de gaskamers ontliepen.
Van Heijst schreef dit debuut voor de Stichting Geschiedschrijving Philips-Kommando Concentratiekamp Vught ’43-’44. Is de auteur dan wel kritisch genoeg? Philips heeft na de oorlog immers de nodige kritiek te verduren gekregen. Het elektronicaconcern maakte gebruik van dwangarbeiders tijdens de productie van goederen voor de vijandelijke Duitse oorlogsindustrie. De discussie over goed of fout komt tijdens het verhaal zelf niet aan bod, maar gelukkig wel in de epiloog. Een klein smetje is wel dat alleen de ‘foutargumenten’ weerlegd worden en dat alleen de voorstanders van de rol van Philips aan het woord komen.
Feit is wel dat Gerda en de andere leden van het Philips-Kommando hun leven deels te danken hebben aan Philips. Dat Gerda, als enige van haar gezin, de oorlog overleefde heeft uiteindelijk te maken met willekeur of geluk. Een terugkerend thema in alle verhalen over slachtoffers van de Holocaust. Dat neemt niet weg dat Het Philips-meisje van Kamp Vught een uitgebreid, belangrijk en aangrijpend verhaal is.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
