Ongestilde honger
Hoewel het posttraumatisch stresssyndroom (PTSS of PTSD) altijd al heeft bestaan, raakt deze gecompliceerde psychische aandoening vooral bekend tijdens en na de Vietnamoorlog. Ettelijke duizenden oorlogsveteranen en burgers blijken gekweld te worden door pijnlijke herinneringen in de vorm van nachtmerries en flashbacks. Als reactie daarop vermijden ze mensen, gesprekken, plaatsen of situaties die hen herinneren aan de traumatische gebeurtenis, wat op den duur kan leiden tot sociaal isolement. Mensen met PTSS zijn sterk onderhevig aan stemmingsveranderingen, hebben dikwijls een negatief beeld van zichzelf, anderen of de wereld, en worstelen daardoor vaak met gevoelens van angst, boosheid, schaamte en schuldgevoel. Veelal is er ook sprake van een verminderde belangstelling voor activiteiten die men vroeger belangrijk vond. Genezen zonder psychologische bijstand is bijna niet voor te stellen.
Maarten van Steenwijk, de hoofdpersoon uit Arthur Eijs’ tweede roman Beauchamps, is een schoolvoorbeeld van iemand met PTSS. Wanneer hij voor zijn werk in Mali is, belandt hij samen met zijn collega Moussa midden in een terroristische aanslag die hij ternauwernood overleeft. Mousa heeft echter minder geluk: hij brengt het er niet levend van af. Die gebeurtenis is bepalend voor het verdere verloop van de roman en Maartens leven. Hij zit met een torenhoog schuldbesef en belandt in een depressie die leidt tot verregaande lusteloosheid, geestelijke inertie en behoorlijk wat zelfbeklag. Desondanks vindt hij het niet nodig om professionele hulp te zoeken. Daardoor vertroebelt zijn blik op zijn omgeving en ziet hij niet dat zijn vrouw stilaan van hem vervreemdt, tot ze hem voor een voldongen feit stelt.
Geheel in de geest van de roman ziet Maarten uiteindelijk toch het licht, laat zich behandelen en beslist in de loop van die behandeling, als een soort queeste naar persoonlijke loutering, op bezoek te gaan bij de moeder van Moussa om haar te vertellen hoe haar zoon is gestorven. Die beslissing leidt hem naar een hotel in de buurt van Straatsburg, waar hij de vrolijke en levenslustige hoteleigenares Claire leert kennen, een ondernemende jonge vrouw die erin slaagt Maarten te helpen met het terugvinden van zijn geestelijke evenwicht. Dat de familie van Claire een kolossaal trauma uit het verleden met zich meesleept, biedt de schrijver de kans om zijn roman te verruimen met een bijkomende verhaallijn. Op die manier kan hij het boek meteen wat nieuw leven inblazen, want de beschrijving van Maartens mentale neergang is niet van dien aard dat je als lezer op het puntje van je stoel gaat zitten.
Dat ligt niet aan het thema, dat leent zich namelijk zeer goed voor aangrijpend en imponerend proza, zoals de Engelse schrijfster Rebecca West in 1918 al bewees met haar intussen klassieke ‘shell-shock’-roman The return of the soldier. Nee, het ligt aan de wijze waarop Eijs zijn verhaal vertelt. Hij wil te veel verklaren en geeft ondubbelzinnig aan in welke richting het verhaal en de personages zullen evolueren, waardoor hij bijzonder weinig bewegingsruimte biedt aan de fantasie en het inlevingsvermogen van de lezer. Die wordt aan de hand van opzichtige aanwijzingen bij de hand genomen en naar de uiteindelijke zuivering van Maarten geleid. Ook is het heel snel duidelijk wélk drama de familie van Claire al jarenlang achtervolgt, wat er zich jaren geleden afspeelde in Beauchamps, de naam van het huis waar de moeder van Claire als kind woonde. En het is helaas al even snel zonneklaar dat het allemaal wel goed komt met de protagonisten van dit verhaal.
Die benadering ontneemt de roman een fundamenteel deel van zijn spankracht, je ziet ruim van te voren immers wat er achter de volgende bocht op je staat te wachten, en dat zet niet direct aan tot geïnteresseerd verder lezen. Die neiging om uit te leggen, om alle elementen naadloos in elkaar te laten passen, om elke mogelijke vraag te beantwoorden, kortom om het volledige verhaal te willen controleren – noem het een soort van literair micromanagement dat alle details sluitend wil maken – haalt de verrassing uit het verhaal en laat de lezer achter met het gevoel dat hij met honger van tafel moet. Terwijl een goed boek de honger zou moeten stillen, zij het slechts voor heel even.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Martin Overheul
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
