Meer dan 5,6 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Net echt

Martin Overheul 16 augustus 2020
Zoveel mensen, zoveel waarheden. Daar was keizer Marcus Aurelius zich ruim achttien eeuwen geleden al van bewust: ‘Alles wat we horen is een mening, geen feit. Alles wat we zien is een perspectief, niet de waarheid.’ Het lijkt alsof die gedachte in het achterhoofd speelde van Robert Seethaler toen die Het Veld schreef, zijn zesde roman in twaalf jaar. Daarin laat hij dertig gestorven bewoners van het fictieve stadje Paulstadt aan het woord, inclusief Harry Stevens, de verteller annex luisteraar die de roman opent en afsluit. Seethaler hanteert daarbij geen chronologische volgorde, wat in overeenstemming is met hoe een gemeenschap is opgebouwd. En het veld waarvan sprake is, een begraafplaats, is zo’n gemeenschap. Stevens bezoekt het veld nagenoeg elke dag. Hij slentert langs de graven, zit te mijmeren op ‘zijn’ bankje en is ervan overtuigd dat hij de doden kan horen praten, al hoort hij enkel losse fragmenten. ‘Hij stelde zich voor hoe het zou zijn als elk van deze stemmen nog eens de gelegenheid kreeg te worden gehoord. Natuurlijk zouden ze over het leven praten. Hij dacht dat de mens misschien pas voorgoed kon oordelen over zijn leven als hij zijn sterven achter de rug had.’

Daarmee opent Stevens een soort van Griekse tragedie waarin de voorzangers van plaats veranderen, maar het drama op de voorgrond blijft. Seethaler leeft zich zowel qua toonzetting als klankkleur telkens weer zeer geloofwaardig in een nieuwe protagonist in, een niet geringe prestatie, waardoor hij van een ogenschijnlijke lappendeken een eenheid weet te maken. Een gemeenschap is en blijft de optelsom van verschillende individuen. Wat die individuen tot een gemeenschap maakt en met elkaar bindt, zijn de plaats waar hun leven zich afspeelt, de momenten waarop verschillende paden elkaar kruisen of een tijdje met elkaar parallel lopen en de bezigheden waarin de een de ander al dan niet blijvend raakt. Die elementen zijn terug te vinden in deze roman. Soms bieden ze zichzelf duidelijk aan, zoals in de verhalen van het echtpaar Robert en Martha Avernieu – waarin beiden hun eigen waarheid verkondigen – en dat van de 105-jarige Annelie Lorbeer, een filosofisch ingestelde vrouw die al haar tijdgenoten heeft overleefd en dat betaalde ze met almaar toenemende eenzaamheid. In haar verhaal komt de mooiste passage uit het hele boek voor: ‘De mens stelt niets voor zonder waardigheid. Zo lang als het kan zou je daar moeite voor moeten doen. Maar zodra het einde nadert, kan waardigheid je alleen nog maar worden verleend. Die ligt in de blik van anderen.’

Het veld leest als een legpuzzel. In elk verhaal krijgt de lezer een paar stukken aangereikt, maar waar die precies moeten komen te liggen en op welke stukken ze aansluiten, is een opdracht die de lezer helemaal alleen tot een goed einde moet brengen. Opmerkelijk daarbij is dat het niet van belang lijkt of je die puzzel afkrijgt. In het gewone leven loopt ook van alles door elkaar, wemelt het van de losse eindjes en blijft veel onafgemaakt. Desondanks haakt er telkens weer veel ineen. Op die manier bouwt Seethaler de wereld van een imaginair stadje op. Goed en kwaad, geluk en verdriet, hoop en tegenspoed, ze lopen niet alleen hand in hand maar ook vaak voor elkaars voeten. Net echt dus.

Ook nu is de taal van Seethaler doordrenkt met poëzie (‘Ik heb onze schaduwen gedurende zo eindeloos veel uren op de aarde voor ons zien liggen dat ze voor mijn gevoel vandaag verder trekken, altijd verder, zonder ons en helemaal vanzelf’, realisme (‘Wie graag actueel is, moet in de spiegel kijken. Nieuws vertelt altijd over wat was’) en weemoed (‘De herinneringen aan mijn kindertijd zijn bijna helemaal weg. Maar ik heb nog een paar herinneringen aan mijn herinneringen’). Die taal, in prachtig Nederlands gegoten door vertaalster Liesbeth van nes, is misschien wel het belangrijkste personage in deze roman. Want zonder taal kunnen we onze emoties niet met anderen delen, kunnen we onze gevoelens niet de nuance meegeven die we ze moeten geven – een mens huilt niet alleen van verdriet, maar zonder context kun je de ware reden niet bepalen. En via taal brengen we anderen op de hoogte van de waarheid, onze waarheid. Zoals de doden dat doen in Het veld. Dankzij Seethaler worden ze na hun leven wél gehoord.
1

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Martin Overheul

Gesponsord

Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?

Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.

De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?

Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.

Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...

Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?

De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?

Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.

Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?

Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.

Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.

Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.

Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.

Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.

Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.

Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.

Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.

Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.

Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.

Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.

Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.

Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...

Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!

Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...

Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.

Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.

Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.

De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.

Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.

Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.

Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.

Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …

Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.

Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.

Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.