Zoon tegenover vader

In de zomer van vorig jaar verscheen in De Volkskrant een interview met vader Jan en zoon Jeroen Siebelink. Het gesprek vond plaats naar aanleiding van het verschijnen van Jeroens interviewboek ‘Vaders en zonen’. In dat zeer lezenswaardige stuk zegt die laatste het volgende over zijn werk als schrijver van non-fictie: ‘Ik heb altijd tegen mezelf gezegd: een roman zit er bij mij niet in. Daarom ben ik begonnen met schrijven over anderen.’ Jeroen Siebelink, naast schrijver ook actief als freelance-journalist, schreef tussen 2010 en 2018 acht boeken waarvan de helft zich in de Nederlandse voetbalwereld situeert. Twee daarvan zijn biografieën. Daarnaast schreef hij ook nog eens een vijfdelige serie over het trainen, coachen en begeleiden van jonge amateurvoetballers. Het boek dat nog het meest in de buurt van een roman komt, is De oversteek uit 2018, een beeldend geschreven verslag van een wel zeer desastreus afgelopen zeereis.    

In weerwil van wat Jeroen Siebelink vorig jaar in de krant liet optekenen, ligt er sinds kort toch een roman van hem in de boekhandel. Pels is meteen een ambitieuze én omvangrijke roman. Via verteller en hoofdpersonage Theun, zoon van een nertsfokker met een dociele persoonlijkheid, introduceert Siebelink zijn lezer in de gesloten wereld van de pelzenfokkerij en gaandeweg ook in die van het strijdbare maar ietwat radicaliserende Dierenbevrijdingsfront. Daarmee snijdt dit boek een actueel maatschappelijk en moreel probleem aan: hoe verhouden dierenrechten zich tot onze normen en waarden? Siebelink zelf is daar zeer uitgesproken over: hij stelt onomwonden dat het meeste vlees dat in de supermarkt ligt voortkomt uit een soort holocaust. Hij is daarom al ettelijke jaren een consequente vegetariër. Die persoonlijke overtuiging krijgt steeds vastere voet in de denk- en leefwereld van Theun en speelt derhalve een prominente rol in dit boek. Zo prominent, dat de boodschap die de schrijver met deze historie wil geven er te vaak vingerdik bovenop ligt.    

Een tweede verhaallijn, die in het eerste deel van de roman van wezenlijk belang is maar in deel twee verwatert, is de latente strijd tussen vader en zoon. Aanvankelijk kijkt Theun niet afwijzend naar de activiteiten van zijn vader en heeft hij een mild oordeel over de man die hij is:    

‘Soms, als hij voor zijn doen veel sprak, leek dat wat hij wilde uitdrukken zich meteen van hem los te maken, een versnelling te maken. Een eigen leven te gaan leiden. Dan waren het bijna zijn woorden niet meer.’    

Naarmate Theuns visie op dierenmishandeling en -rechten evolueert in de richting van afkeuring en uiteindelijk verwerping, verandert echter ook zijn kijk op die vader. Hij voelt zich steeds onbehaaglijker als hij aan zijn vader en diens bezigheden denkt. Dat beiden op een bepaald moment lijnrecht tegenover elkaar komen te staan, is even voorspelbaar als onvermijdelijk. Helaas neemt die psychologische spanning in het tweede deel van de roman echter zienderogen af, de focus verschuift vrij abrupt naar actie en verzet. Wat volgt zijn veelal omstandige illustraties van de achterliggende gedachten bij die acties, waardoor de roman niet steeds bij machte is om de aandacht vast te houden.    

Met Goethes bedenking ‘in der Beschränkung zeigt sich erst der Meister’ in het achterhoofd, kun je weinig anders dan vaststellen dat Siebelinks vertelstijl in dit verhaal geregeld met overgewicht worstelt en die strijd meermaals verliest. Het te breedvoerig willen verklaren wat er allemaal gebeurt, het per se willen duiden van opvattingen en principes, die moeilijk in te dijken hang naar het vinden van begrip voor Theuns transformatie in zijn levensbeschouwing, maakt veel passages in dit boek langdradig. Jammer om dit te moeten constateren, want Siebelink bewijst evengoed dat hij iets te vertellen heeft, elegant kan schrijven en zonder meer in staat is om geloofwaardige personages uit te werken. Minder willen verduidelijken en meer aan de interpretatie van de lezer overlaten, had hier soelaas kunnen bieden.