Vis noch vlees

De familienaam Booth klinkt sommigen vast bekend in de oren, niet in de laatste plaats door John Wilkes Booth, moordenaar van president Abraham Lincoln. Maar de familie bracht wel meer beroemde zonen en dochters voort zoals acteurs Edwin en June, en schrijfster Asia. Het begon allemaal in 1822 wanneer Shakespeare-acteur Junius Booth senior zijn vrouw in Engeland achterlaat en met zijn minnares Mary Ann Holmes en zijn vader de oversteek maakt naar Amerika. Samen krijgen zij er tien kinderen waarvan er zes de volwassen leeftijd bereiken. In Booth wordt deze familie beschreven vanaf de dag dat Junius en Mary Ann arriveren tot aan het moment dat zoon John Wilkes de president vermoordt. In tegenstelling tot wat de cover suggereert, gaat dit boek niet over de moord. Die is amper meer dan een voetnoot. Het is een familiegeschiedenis waarin elke telg een even groot aandeel krijgt.

Karen Joy Fowler heeft als auteur al meerdere waters doorzwommen. De negentiende eeuw is een constante in haar werk, maar los daarvan publiceerde ze oorspronkelijk voornamelijk sciencefiction en fantasy, en won hiermee onder andere tweemaal de Nebula Award en driemaal de World Fantasy Award. De Jane Austen-leesclub uit 2004 is wellicht haar meest bekende boek. Na 2013 werd het een tijdlang stil rond haar. Met Booth komt ze eindelijk opnieuw met een volwaardig boek op de proppen, waarvoor ze jarenlang research deed. De vertaling lag in handen van Lucie van Rooijen en Inger Limburg.

De geschiedenis van de Booths werd sinds de negentiende eeuw vaak en uitvoerig beschreven, niet in de laatste plaats door Asia Booth, de tweede jongste van dit gezin, die na de moord op de president naar Engeland verhuisde en daar onder andere boeken schreef over haar vader, over haar broer Edwin die als een van de beste acteurs van zijn tijd wordt gezien, en over haar broer June, eveneens acteur. Het boek dat ze over haar broer John schreef wilde ze niet publiceren. Dat gebeurde alsnog vijftig jaar na haar dood. Asia en Edwin lieten verder veel brieven na die Fowler mocht inkijken. Ze leunde hier sterk op en probeerde zodoende een gefictionaliseerd verhaal neer te pennen dat dicht bij de waarheid blijft. Dat wordt in eerste instantie verteld door Rosalie, de oudste dochter waar amper wat over bekend is. Dat maakt haar een dankbaar personage om te fictionaliseren, mede omdat zij als oudste herinneringen heeft aan de kindertijd van haar bekende broers en zuster.

Het boek werd genomineerd voor de Booker Prize en werd door de pers overdadig met wierook besprenkeld. Toch slaagt Fowler maar matig in haar opzet. Ze balanceert voortdurend tussen de keuze om de fictiestijl aan te houden, of om non-fictie pur sang te brengen. De auteur kan niet kiezen en wisselt beide technieken voortdurend af, waardoor ze bij vlagen onderhoudend is, maar helaas al te vaak richting het droge, beschrijvende essay gaat. De hoofdstukken worden steeds voorafgegaan door anekdoten uit het leven van Abraham Lincoln, met citaten uit diens brieven, en ook dat zijn allemaal historische beschrijvingen zonder verhalende insteek. Fowler slaagt er niet in die balans in evenwicht te brengen en schotelt ons uiteindelijk vis noch vlees voor.

De lezer zal vaststellen dat de familie Booth in essentie een doorsnee familie was, die zoals alle pioniers uit die tijd vocht tegen honger en kou. Heel veel maken ze niet mee en de auteur valt daarom vaak in herhaling. Vader is een acteur die veel op tournee is, goed verdient, maar alles alweer heeft opgedronken voor hij thuis is. Drie van zijn zoons zullen in zijn voetsporen treden en spenderen hun kinderjaren met het naspelen van vaders Shakespearedrama’s. Hoe vaak kan men deze feiten opdienen alvorens de lezer het boek verveeld aan de kant schuift? Fowler kan schrijven, wat ze in het verleden al genoeg bewezen heeft, maar in dit geval valt het eindresultaat enigszins tegen.