Geboetseerde verwarring
Denizhan Kuypers is de zoon van een vanuit Turkije geïmmigreerde man en een Nederlandse vrouw. Hij kreeg de familienaam van zijn moeder en zijn voornaam werd al snel ingekort tot Deniz. Hij groeide op in Nederland, maar de relatie met zijn vader verliep altijd moeizaam en ging met veel angst en geweld gepaard. Als volwassene verhuisde hij naar de VS, waar hij trouwde en kinderen kreeg.
Het voorgaande is een stukje biografie van de schrijver Deniz Kuypers (1981), maar is ook de biografie van het hoofdpersonage Deniz Kuypers. En toch, zo wordt ons zowel vooraan als achteraan in het boek met grote stelligheid voorgehouden, is dit een werk van fictie. Om verwarring te vermijden gebruiken we hieronder Kuypers als het de auteur betreft en Deniz voor het personage.
In De atlas van overal probeert Kuypers de relatie met zijn vader – of het grotendeels ontbreken daarvan – te ontrafelen en te begrijpen. Omdat hij van zijn vader zelf nooit veel te weten is gekomen, gebruikt hij het weinige dat hij wel weet als referentiekader. Het is een raamwerk met grote gaten die hij poogt op te vullen met gebruikmaking van zijn fantasie. Niet alleen hoopt hij zo te achterhalen wie zijn vader, ondertussen een tachtiger, eigenlijk is, maar ook hoe diens leven eruitzag voor hij naar Nederland kwam. Tegelijk zoekt de auteur ook naar zichzelf. Want ook hij is geëmigreerd en hij vraagt zich af waar die onrustige natuur die ze delen, vandaan komt.
Oké, we worden er van bij aanvang voor gewaarschuwd dat elke overeenkomst met de werkelijkheid op toeval berust, maar toch is dat lastig te geloven. Het verhaal wordt in de ik-vorm verteld door Deniz, en is een afwisseling van fragmenten over hemzelf en passages waarin zijn vader belicht wordt. De stukjes die verifieerbaar zijn, kloppen met de werkelijkheid en als lezer ga je algauw geloven dat alles daarom autobiografisch is. De anekdoten over de jeugd van Deniz’ vader zijn doorweven met detail en dialoog en lijken daarom heel waarheidsgetrouw. Om ons toch bij de les te houden, schrijft de auteur af en toe dingen als 'Natuurlijk ben ik hier aan het aanvullen, inkleuren. Om van een monoliet een mens te maken.'
Het boek is in twee delen ingedeeld. In het eerste deel bevindt Deniz zich in Amerika en hij probeert van daaruit de relatie met zijn vader te schetsen. Zijn zus in Nederland, die nog wel contact met hun vader heeft, ontfutselt aan hun ouders subtiel wat informatie. Over vaders andere gezin bijvoorbeeld, dat in Turkije woont en dat hij jaarlijks voor enkele weken gaat bezoeken. Maar die werkwijze verloopt moeizaam en Deniz wordt er alleen maar onrustiger door. Hij voelt zich even ontheemd als zijn vader en vraagt zich af of hij er wél ooit in zal slagen om van zijn nieuwe thuisland een thuis te maken, wat zijn vader niet lukte. Hij besluit naar Nederland af te reizen en voor het eerst in vele jaren zijn vader te zien. Daarover gaat het tweede deel van het boek.
Waarom zijn er in de wereld zoveel vaders en zoons die elkaar niet vinden? Is het omdat ze te verschillend zijn? Of juist omdat ze zo op elkaar lijken? Kuypers probeert met deze roman uit te vissen in hoeverre hij op zijn vader lijkt, en doet dat op aantrekkelijke wijze. De levensloop van zijn vader, ongeacht hoeveel ervan fictief is, voelt eerlijk aan en leest als de roman die hij beoogt te zijn. De levensvragen en twijfels die het hoofdpersonage bezighouden en die daartussen verweven zitten, staan dat romangevoel niet in de weg. Je raakt evenwel nooit los van het gevoel alles waargebeurd is, en dat is verwarrend. Maar het is precies daarom dat de auteur een uniek boek wist te boetseren dat je achteraf niet meteen loslaat.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
