Magistraal uitgebeelde droefenis
Dit jaar is het precies honderd jaar geleden dat Carson McCullers (1917) werd geboren. Het is ook vijftig jaar geleden dat zij overleed. Toevallig (of niet?) kreeg haar werk The Ballad of the Sad Café dit jaar een nieuwe Nederlandse vertaling. De novelle werd voor het eerst vertaald in 1963 toen McCullers nog leefde. Een tweede vertaling volgde in 1999. En nu is er dan een nieuwe vertaling van de hand van Molly van Gelder. Deze kwam tot stand met steun van het Nederlands Letterenfonds.
De ballade van het treurige café is een klein, dun boekje van amper 112 bladzijden, dat op het eerste gezicht al even treurig oogt als het café waar het volgens de titel over zal gaan. Een boekje om snel tussendoor te lezen en even snel weer te vergeten, zo zou men kunnen denken. Als het boekje dan uitgelezen is, blijkt maar weer dat de dingen niet altijd zijn wat ze lijken. Maar, first things first, de plot:
In een onooglijk klein en achtergesteld plaatsje, ergens in het zuiden van de VS, staat een huis, scheef, vervallen, slechts half geschilderd, en de ramen zijn dichtgetimmerd. Vroeger, zo omstreeks de jaren 1930, werd het bewoond door Miss Amelia Evans die er een winkel in uitbaatte. Miss Amelia is een zonderlinge en vrijgevochten vrouw. Toch was ze ooit tien dagen lang gehuwd met Marvin Macy. Daarna zette ze hem op straat en belandde hij in de gevangenis. Dan verschijnt Amelia’s zelfverklaarde neef, de gebochelde dwerg Lymon Willis, ten tonele. Tot ieders verbazing neemt ze hem in huis. Samen veranderen ze de winkel in een café. In het plaatsje, waar nooit iets gebeurt en waar de mensen straatarm zijn, is het café meteen een succes. Dit blijft een aantal jaren duren, tot Marvin Macy vrijkomt uit de gevangenis en weer naar het dorpje terugkeert…
Carson McCullers groeide zelf op in het zuiden van de VS, waar racisme, armoede en drankmisbruik gemeengoed waren. Over de armoede en het drinken schrijft ze vrijuit, in kernachtige bewoordingen. Ze maken deel uit van het raamwerk van het verhaal. Over het racisme schrijft ze op een verdoken manier, haast terloops, zoals:
“[…] in de lente verknipte ze zijn Ku-Klux-Klan-gewaad om er haar tabaksplanten mee af te dekken.”
Op die manier stopt ze subtiel meerdere lagen in het verhaal. Zo zijn er ook nog de dwangarbeiders die aan een weg in de buurt werken. Ze worden terloops vermeld aan het begin van het boekje en je leest er haast overheen omdat ze geen andere betekenis lijken te hebben dan een beeld te geven van de omgeving, vóór de camera inzoomt op het eigenlijke toneel. Op het einde zijn ze er weer (de camera zoomt weer uit) en krijgt hun aanwezigheid, door wat je ondertussen gelezen hebt, plots een heel andere betekenis. Racisme opnieuw, maar ook nog iets anders (aan de lezer om dat zelf te ontdekken). Veel droefenis ook, zoals de titel verraadt. Die zit zo diep in het verhaal verweven dat je dat gevoel na het lezen niet meteen van je afschudt.
Met dit dunne boekje toont McCullers aan hoe talentvol ze was. Hoe snel het ook uitgelezen is, zoveel langer blijft het door je hoofd spoken. Maar weinig schrijvers presteren het om zoveel rijkdom en diepgang in zo weinig woorden te stoppen, om zo raak te typeren ook. De meervoudige lagen in het verhaal dringen pas na afloop tot je door. Vaak ook na een tweede lezing pas. Van zoveel subtiliteit raak je als lezer onder de indruk. De novelle is met recht en reden aan zijn derde Nederlandse vertaling toe. In eerste instantie vraagt een mens zich af waarom het Nederlands Letterenfonds een vertaling subsidieert van een werk dat al tweemaal eerder vertaald is. Nadat het boekje uit is hoop je maar dat het dat nog vaak zal doen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
