Beklemmend
Machteld Siegmann (1972) is neerlandicus. Ze schreef al langer, maar alles bleef diep verborgen in een lade liggen. Tot ze een historische roman besloot aan te bieden aan uitgeverijen. Er was interesse, maar het gesprek met de uitgeverij belandde op een gegeven moment bij het ook reeds afgewerkte De kaalvreter. Zij vond dit verhaal geschikter voor een debuut, en zo geschiedde.
In De kaalvreter wordt een gezin van vier gevolgd in 1974. De spil is Leie, de moeder van het gezin. Nadat ze in haar eentje naar de begrafenis van haar pleegmoeder ging, stortte ze in en sindsdien kan ze letterlijk niets meer. Ze eet amper, ze praat amper, ze zorgt niet meer voor haar gezin en al helemaal niet voor zichzelf. De andere gezinsleden begrijpen niet wat er aan de hand is en weten niet hoe ermee om te gaan. Die anderen zijn Leies man Dirk en de kinderen Anton (15) en Meeus (11). Ze hebben weinig tijd voor elkaar want op de boerderij moet hard gewerkt worden. Tussen Dirk en Anton loopt het bovendien al een tijdje stroef. Van praten komt niets in huis en ieder lijdt in stilte onder de mentale afwezigheid van Leie.
Siegmann geeft een inkijkje in de handel en wandel van het gezin door alle gezinsleden beurtelings een hoofdstuk cadeau te doen en hen dan te volgen. Omdat het perspectief wisselt tussen dat van een hardwerkende vader, een depressieve moeder, een opgroeiende puber en een kind, verandert ook de verteltoon keer op keer. Vanzelfsprekend ziet een elfjarige de dingen anders dan een volwassene. Ieder bekijkt het instorten van dit gezin op een heel andere manier. Ieder doet heel andere dingen om de tijd te vullen.
Flashbacks leren de lezer wat er met Leie aan de hand is. Dat gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog er wat mee te maken hebben, is geen geheim. Dat wordt op de achterflap van het boek al weggegeven, maar hoe de vork dan precies aan de steel zit, hiervoor moet de lezer het hele boek nog even door. Dat is niet bijzonder lastig. De taal die in het boek gehanteerd wordt is helder en niet ingewikkeld en de hoofdstukken zijn niet lang, wat een snelle lezing bevordert. Het aantal bladzijden zegt, zoals wel vaker, ook in dit geval niets over hoe lang het duurt om dit boek uit te lezen.
Het onderwerp en de sfeer zijn lastiger door te slikken. De deprimerende situatie waarin het gezin terechtkomt gaat niet in de koude kleren zitten. Het boek werd nog voor het beschikbaar was vergeleken met de debuten van Marieke Lucas Rijneveld (De avond is ongemak) en Lize Spit (Het smelt). Die vergelijkingen zijn accuraat maar De kaalvreter choqueert niet zoals De avond is ongemak, en het speelt zich ook niet grotendeels in Leies verleden af, zoals Het smelt dat wel doet. Wel zijn er parallellen te trekken met het onderwerp ‘geloof’ dat hier en bij Rijneveld een belangrijke rol speelt. De melancholie die de hoofdpersonages in al deze boeken treft, is in De kaalvreter ook niet ontdaan van alle hoop.
Meer hoop, maar minder diepgang toch ook. Doordat de schrijfster ook naar drie andere personages van een gezin kijkt, die ieder reden hebben om verdrietig te zijn, wordt wat achter Leies depressie zit slechts matig uitgewerkt. Siegmann geeft wat Dirk en de kinderen meemaken veel aandacht, maar in principe doet het niet ter zake voor wat Leie overkomt. Wel verluchtigt dit het boek wat en geeft het tegelijk enige inkijk in hoe de depressie van een gezinslid ook de andere gezinsleden zwaar onder druk zet. Siegmann vindt het leven soms heel moeilijk en lastig, en daarvan heeft ze elk hoofdpersonage wel wat meegegeven. Boeken die je aan het eind niet vrolijk fluitend weglegt, zijn momenteel een trend en daar hoort ook De kaalvreter bij. De beide boeken waarmee het vergeleken wordt, laten echter een diepere indruk na.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
