Fantasy schrijven: hoe het niet moet

Let op: deze recensie kan spoilers bevatten over Het begin en Vanuit het duister.

Nora Roberts (1950) is als schrijfster niet alleen bekend om wat ze schrijft, maar ook om de hoeveelheid. Ze publiceert onophoudelijk ongeveer een boek per twee maanden. Vele daarvan zijn romantisch getint, maar onder het pseudoniem J.D. Robb heeft ze ook een politieserie lopen die zich in een nabije toekomst afspeelt. Meer dan tien jaar geleden overschreed ze al de mijlpaal van 400 miljoen verkochte exemplaren. Ze schrijft geregeld trilogieën die ze meteen na elkaar afwerkt om ze vervolgens met de nodige tussentijd te lanceren. Een voor de lezers nieuw boek ligt vaak al jaren van tevoren klaar bij de uitgever. Roberts blinkt niet bepaald uit in originaliteit, maar in 2017 verraste ze haar lezers danig door het eerste deel van een fantasytrilogie te lanceren. Nooit eerder had ze zich aan dat genre gewaagd.

Met De komst van de kracht zijn we aan het laatste deel aanbeland. Het werd opnieuw vertaald door Marike Groot en Sander Brink. Er zijn twintig jaar voorbijgegaan sinds De Plaag de wereldbevolking grotendeels uitroeide. De overlevenden vonden elkaar en verenigden zich, en zoals te verwachten, zijn de mensen alweer verdeeld in een goed en een slecht kamp. Fallon Swift, alias De Ene, is het boegbeeld geworden van de Licht voor Leven-strijdkrachten die de confrontatie aangaan met het Duister. Fallons geboorte was voorspeld, ze is geboren om deze manifestatie van het kwaad te bestrijden zodat de mensheid in vrede een nieuwe toekomst kan opbouwen. In het laatste deel werkt Roberts toe naar de ultieme confrontatie.

De trilogie zal vermoedelijk minder tot de verbeelding spreken van Roberts’ klassieke lezerspubliek, gelet op het genre. De schrijfster mikt hiermee op YA- en fantasylezers en speelt in op de momenteel heel populaire pandemiegerelateerde boeken- en tv-series. De aanvang van het eerste deel doet bijvoorbeeld heel sterk denken aan Stephen Kings De beproeving. De plot van het eerste boek zakte echter razendsnel in tot een aaneenschakeling van clichés en viel tegen. Deel twee was ietsje beter, waarbij vooral het coming-of-age-gedeelte rond Fallon wist te scoren. Het slot is, helaas, opnieuw een samenraapsel van clichés waarin Roberts zichzelf voortdurend herhaalt en slechts zelden iets schrijft dat de aandacht kan vasthouden.

Er wordt vreselijk veel gepraat. De onderwerpen zijn slaapverwekkend alledaags en passen niet in een fantasyboek. Ze plannen ook enorm veel. Er worden voortdurend aanvallen voorbereid op aanhangers van het Duister die onschuldige mensen gevangen gehouden, folteren en verkrachten. Dat plannen is vaak langdradig en overbodig, want de aanval zelf volgt altijd hetzelfde patroon: Roberts herhaalt tot in den treure hoe hard Fallons aanhangers hebben getraind voor de strijd. Zij zetten de aanval vervolgens enthousiast in, waarna de auteur vrijwel meteen overschakelt naar Fallon die keer op keer met dezelfde magische trucjes het pleit beslecht. De geredde gevangenen sluiten zich vervolgens in volle adoratie bij De Ene aan. Behalve de twijfelaar, maar dan strooit Fallon wat irritant zweverige gemeenplaatsen en kinderachtige spreuken in het rond, en is ook hij bij de les.

De personages bedienen zich overdadig van dramatische en mythische retoriek, maar zijn even hol als de plot. Ze zijn ingoed of doorslecht, een grijze zone bestaat niet. Zelfs de finalestrijd tussen goed en kwaad, de climax van de trilogie, is een moedeloos sputterend kaarsje dat smeekt om te mogen uitdoven, wat het gelukkig ook snel doet. Roberts probeert haar lezers te laten geloven dat haar hoofdpersonage sterk en rollenpatroon doorbrekend is, maar prikt die ballon zelf voortdurend lek want Fallon is helemaal niet onafhankelijk. Ze spreidt het gedrag tentoon van een negentiende-eeuwse jongedame wier toekomstbeeld bestaat uit haar man gehoorzamen en een huis vol kinderen grootbrengen. Roberts toont meer emotie wanneer taarten worden gebakken dan tijdens de allesbepalende strijd tegen het Duister. Wie dat in 2020 nog kan lezen zonder zich te ergeren verdient geen beter niveau dan wat het inspiratieloze De komst van de kracht brengt.