Geweldig idee maar de uitwerking blijft oppervlakkig

Het begint met vijftienjarige meisjes. Vrij plots ontwikkelen ze het vermogen om elektriciteit te genereren waarmee ze anderen pijn kunnen doen, doden zelfs. Ze kunnen het vermogen ook aan andere vrouwen doorgeven. Mannen kunnen het niet. Het talent blijkt verband te houden met een nieuw orgaan, de wrong, dat ergens in de buurt van het sleutelbeen is gaan groeien. Waarschijnlijk is de wrong een gevolg van Beschermengel, een remedie die tijdens WO II tegen gifgas werd ontwikkeld en later per ongeluk in het drinkwater terechtkwam. De gevolgen van dit nieuwe vermogen zijn desastreus voor de maatschappij. Vrouwen bevrijden zich wereldwijd uit de greep van mannen, maar ze gaan verder dan dat. Onschuldige mannen worden het slachtoffer van de honger van vrouwen naar macht.

Het zal je maar gebeuren. Je hebt een goed idee, schrijft een boek, en enige tijd later roept Barack Obama je boek uit tot een van de beste boeken die hij dat jaar gelezen heeft. Het overkwam de Engelse Naomi Alderman (1974) met De macht. Qua invloed kan dat tellen natuurlijk. Het boek won bovendien ook nog de ‘Baileys Women’s Prize for Fiction 2017’. De organisatie van die prijs stelde enkele jaren geleden een lijst op van meest invloedrijke boeken, geschreven door vrouwen, en in die lijst vinden we ook The handmaid’s tale van Margaret Atwood terug. Niet toevallig staat Atwood ook met een quote op de cover van De macht vermeld. Alderman is in 2012 immers een jaar lang protegé van Atwood geweest in het ‘Rolex Mentor and Protégé Arts Initiative’ dat aankomend talent een jaar lang laat begeleiden door een meester(es) in het vak. Het heeft haar in ieder geval geen windeieren gelegd. De Nederlandse vertaling is van de hand van Astrid Huisman en Roos van de Wardt.

De macht is een mix van meerdere genres. Het idee kan sciencefiction genoemd worden, zich afspelend in de zeer nabije toekomst of in een parallelle wereld. De verdere uitwerking bevat overduidelijk ook thrillerelementen. De mengeling van beide genres levert een bijzonder boek op waarin geen van beide genres echter overheerst en dat ook heel goed te behappen is voor wie niet van deze genres houdt. De positie van de vrouw en wat macht doet met een mens, zijn de overheersende thema’s in dit boek. Als vrouwen plots de dominante soort worden die alle macht naar zich toe grijpt, levert dat dan een betere, een slechtere of net dezelfde maatschappij op?

Naomi Alderman heeft iets met godsdienst. Verscheidene van haar vorige boeken hebben Joods-religieuze thema’s en ook in De macht schuwt ze religie niet. Een van de hoofdpersonages maakt een transformatie door tot Moeder Eva en creëert een nieuwe religie met een vrouwelijke god in de hoofdrol. Dit thema is het minst overtuigende van het boek. De andere hoofdpersonages zijn een jongeman die als journalist de gebeurtenissen verslaat en zich ondertussen als nieuwe zwakke geslacht probeert te handhaven in deze wereld, een meisje dat zich als jongste telg van een misdaadfamilie probeert op te werken in dat milieu, en een vrouwelijke burgemeester met de ambitie om politiek hogerop te raken. Ieder van de hoofdpersonages heeft een andere kijk op hoe het nu verder moet met de wereld. Door mensen uit verschillende milieus een hoofdrol te geven, tekent Alderman een heel divers beeld van de nieuwe wereld, wat het boek alleen maar interessanter maakt.

De verschillende hoofdpersonages zijn boeiend maar toch laat Alderman ze geen van allen echt tot hun recht komen. Los van elkaar maken ze niet noemenswaardig veel mee en kunnen ze het boek ook niet dragen, maar samen zorgen ze – een beetje verrassend wel – voor een plot die aanspreekt. Toch is het geheel licht en vrijblijvend. Alderman trekt duidelijk de kaart van de ontspannende, niet al te diepgaande lectuur en laat diepere beschouwingen grotendeels achterwege. Het is aangenaam lezen maar een literair sterkere schrijver had hier heel wat meer uitgehaald.