Bizar, surreëel, niet in een hokje te stoppen
Er zijn wel een aantal dingen waar Australië er veel van heeft. De laatste tijd zijn dat helaas bosbranden, maar in rustiger tijden zijn de eindeloze vlakten een van die bijzondere landschapselementen waar we wellicht (ook) aan denken. Voor Gerald Murnane (1939) was het bestaan ervan zelfs voldoende om er een volledige roman aan te wijden. Dat deed hij al in 1982, maar het heeft even geduurd voor het boek zijn weg tot bij ons vond, en dit mede dankzij de uitstekende vertaling van Thijs van Nimwegen en Sander Grasman. Murnane is een bijzondere schrijver. Een citaat uit de New York Times dat in het voorwoord door Wim Boevink in het boek werd opgenomen, noemt hem ‘de belangrijkste Engelstalige auteur waar u nog nooit van hebt gehoord.’ Hij schrijft nog steeds niet met een computer, heeft nooit gevlogen, heeft de staat waar hij woont bijna nooit in zijn leven verlaten, heeft nooit een museum bezocht… Aangezien hij het grootste deel van zijn leven in Melbourne woonde, is dat een prestatie op zich.
De New York Times schreef ooit ook dat het bijna onmogelijk is om in een paar zinnen te beschrijven waar Murnanes boeken over gaan. Voor De vlakte klopt dat helemaal. Het verhaal begint wanneer een filmmaker een documentaire wenst te maken over de Australische vlakten, zich ergens in een stadje vestigt en poogt bij de ‘plainsmen’ – de bewoners van de vlakten – in een goed blaadje te komen. Hij verblijft in een hotel waar ook de lokale bevolking samenkomt. Dat hotel is al even mysterieus als de vlakte en de bewoners zelf, die zich verdelen in rivaliserende kampen met eigen ideeën over kunst en cultuur, maar die wel uniform een hekel hebben aan wie elders woont. De filmmaker slaagt er uiteindelijk in om van een van de plainsmen een uitnodiging te krijgen om bij hem te komen logeren om de vlakte en alles wat ermee te maken heeft, te bestuderen. Dat mondt uit in een verblijf van twintig jaar waarin hij zichzelf en zijn oorspronkelijke opzet verliest.
Wat in die tijd in het boek gebeurt, Gerald mag het weten. De filmmaker, tevens het ik-personage, gaat naadloos van het ene thema over op het andere zonder dat iets van deze onderwerpen duidelijk gedefinieerd is. De vreemde ideeën die de plainsmen er over kunst en cultuur op na houden nemen best veel plaats in beslag. Zoals Murnane erover schrijft, lijkt het boek meer op een essay dan op een stukje fictie. Bijzonder (maar tegelijk ook verwarrend) is de neerslag van hoe het hoofdpersonage in een ruimte vol plainsmen flarden van meerdere gesprekken tegelijk opvangt. Murnane schrijft deze flarden ook precies zo op, beginnend in het midden van een conversatie waarvan je de aanzet niet kent, en alweer eindigend nog voor ze ten einde is om een ander gesprek op te pikken. Dat de familie waar de verteller terechtkomt een eindeloze bibliotheek lijkt te hebben waarin je kan verdwalen, is alweer een van die vreemde elementen waar je moeilijk hoogte van krijgt en waar Murnane heel wat tekst aan spendeert.
Maar hoewel je geen scherp afgetekend onderwerp op dit boek kan plakken, fascineert de schrijver wel door zijn stijl. Hij wordt met Beckett vergeleken, en daar is wat voor te zeggen. De schrijfstijl is anders, maar net zoals in Wachten op Godot, waarin niets gebeurt, de tijd op een onwerkelijke manier verglijdt en de conversaties niet alledaags zijn, zijn ook in De vlakte diezelfde elementen tot in het bizarre verdraaid. Het is experimentele proza die lijkt gemaakt om extreme reacties uit te lokken: je houdt ervan, of haat het. Als toegift werd aan het einde nog een brief toegevoegd van een fan, met daarop Murnanes uitvoerige antwoord. Deze uitsmijter is zowat het meest grijpbare wat in het boek te vinden is.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
