De boodschap komt niet voldoende over
Elke raakt tijdens haar studie biologie gefascineerd door de wateraap. De wateraap staat vooral symbool voor een theorie die stelt dat de mens in zijn evolutie een fase moet hebben gekend waarbij hij als amfibie een groot deel van de tijd in het water doorbracht. De theorie wordt meestal als nonsens afgedaan maar Elke denkt daar het hare van. Ze negeert goede raad van anderen en besluit van de wateraap haar afstudeerproject te maken. In Wenen woont en werkt Lena die ooit publiceerde over de wateraap en zij besluit haar op te zoeken. Ze spenderen een korte maar intense tijd samen.
De wateraap is een dier dat vis noch vlees is, een levensvorm die niet kiest tussen water en land. Elke beschouwt zichzelf ook als een tussenvorm. Ze wil niet kiezen voor man zijn of vrouw zijn, weet niet in welk hokje ze past, en of ze wel in een hokje past of hoeft te passen. Ze valt op vrouwen maar is gendertwijfelaar. In dit debuut onderzoekt schrijfster Mariken Heitman (1983) hoe personage Elke hiermee omgaat, in welke richtingen dit zoeken haar duwt, en hoe ze als gevolg hiervan als mens groeit en haar eigen ik ontdekt.
Heitman is zelf, zoals haar hoofdpersonage, biologe en kan die passie in dit boek volledig beleven. Elke is enthousiast tuinierster en heeft ten gevolge van haar studie uiteraard wel wat zinnige en interessante dingen over het dieren- en plantenleven te vertellen. Elke is in deze het alter ego van Heitman, want ook de korte verhalen die de schrijfster eerder publiceerde, draaien om biologie. Haar personages staan dicht bij de natuur en zijn daarin geïnteresseerd. ‘Waar het hart van vol is loopt de mond van over’, is een uitdrukking die voor Heitman bedacht lijkt te zijn. Een bladzijde in De wateraap vinden waarop niets over de natuur wordt gezegd, is dan ook een heuse opgave.
De zoektocht van personage Elke is experimenteel beschreven. Heitman spendeert een groot deel van de tekst aan het verwoorden van Elkes gedachten en twijfels. Het eigenlijke verhaal is daar ondergeschikt aan en biedt slechts een kader om die gedachten vorm te kunnen geven. In de gebeurtenissen zelf worden wel eens sprongen gemaakt als deze geen functie hebben in de zoektocht van Elke in en naar zichzelf. Alhoewel de dingen zich meestal wel chronologisch afspelen, zitten er daarom gaten in het tijdsverloop. De schrijfster snelt vooruit in het verhaal, gaat soms meteen in op gevolgen, zonder aan de oorzaak veel woorden te spenderen. De lezer holt de feiten achterna, en dat maakt het verhaal af en toe lastig om volgen.
Nog lastiger is het om zich te identificeren met het hoofdpersonage. Voor wie niet met enige gendervragen worstelt en nooit geworsteld heeft, of daar in de omgeving niet van heel dichtbij mee te maken heeft, is dit een onderwerp dat lastig te vatten is. Dit is immers geen rationeel gegeven dat te berekenen of proefondervindelijk te bewijzen valt. Maar er zijn nog genoeg andere onderwerpen waarover dit kan gezegd worden en een schrijver ziet zichzelf dan voor de lastige taak gesteld lezers toch inzicht te doen krijgen in de emotionele leefwereld van het personage. Dat lukt in dit geval niet erg goed. De link tussen de wateraap en genderidentiteit is goed gevonden en duidelijk, en Heitmans taalgebruik, dat tegen het poëtische aanleunt, zit een goed verhaal ook niet in de weg, maar het verder experimentele en wat zweverige karakter van dit boek maakt het onderwerp niet toegankelijker. Dit is geen vrijblijvend boek om op een zonnige vakantiedag aan het strand te lezen. Het wil de lezer iets bijbrengen. Maar als deze na het lezen ervan geen stap dichter heeft gezet richting inzicht verwerven in de gevoelswereld van mensen die worstelen met hun identiteit, dan is het boek niet geslaagd, ergo niet goed genoeg.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
