Een heerlijk ouderwets sprookje
Peter Schlemihl ontmoet bij een vriend een vreemde man die alles wat men maar wenst uit de zakken van zijn rokkostuum kan halen. Niet alleen kleine voorwerpen komen tevoorschijn, maar ook hele grote, zoals tenten en paarden. Peter raakt gefascineerd door de man, die door iedereen als vanzelfsprekend wordt beschouwd alhoewel niemand hem schijnt te kennen. Het wordt nog vreemder als de man Peter opzoekt en hem een ruil voorstelt: een beurs vol goudstukken die nooit leegraakt in ruil voor zijn schaduw. Peter stemt toe maar ontdekt dat leven zonder schaduw van hem een paria maakt. Hij wordt uitgesloten en uitgespuwd door de maatschappij en kwijnt weg. Een jaar en een dag later zoekt de man hem weer op en stelt een nieuwe ruil voor: zijn schaduw voor zijn ziel. Peter beseft nu dat de man de duivel is. Hij weigert zijn ziel af te staan maar de duivel is niet van plan hem zomaar te laten gaan.
De wonderbaarlijke geschiedenis van Peter Schlemihl is een sprookje. Het werd oorspronkelijk in 1813 in het Duits geschreven door Adelbert von Chamisso, een Fransman die als gevolg van de Franse Revolutie uit moest wijken naar Duitsland en zijn naam veranderde. Het sprookje schreef hij om de kinderen van zijn gastheer te vermaken. Het was taalkundig niet bijster goed maar het sloeg aan en werd in 1830 al een keer naar het Nederlands vertaald. De nieuwe vertaling is van de hand van Martin Michael Driessen, zelf ook bekend als auteur en momenteel met De pelikaan shortlister voor de Libris Literatuurprijs 2018.
Het sprookje ademt die sfeer van magie en verwondering uit die we ervan verwachten. Gebeurtenissen die in werkelijkheid niet kunnen, worden door iedereen in de sprookjeswereld als vanzelfsprekend beschouwd. Sprekende dieren komen in het verhaal niet voor maar de duivel die een schaduw oprolt en in zijn zak steekt, een beurs die nooit leegraakt, of zevenmijlslaarzen wel, en niemand vindt dat vreemd. Alhoewel oorspronkelijk voor kinderen geschreven, is dit sprookje toch zeer geschikt voor volwassenen. Meer nog, het lijkt in meerdere opzichten, waaronder de taal, wat moeilijk voor kinderen, alhoewel er geen onderwerpen aangeroerd worden die niet geschikt zouden zijn.
Driessen heeft erover gewaakt dat ook de vertaling het karakter van een sprookje behoudt door een taal te hanteren zoals we die in sprookjes gewend zijn. Uiteraard bezit Peter Schlemihl een beurs en geen portefeuille, hij leest een courant en geen krant, en betalen wordt met goudstukken gedaan. Vaak wordt gebruik gemaakt van woorden en zinsconstructies die we niet meer gebruiken, tenzij precies om sprookjes dat fabelachtige te geven.
“Ongeveer een uur gaans tot het stadje, op een zonnige vlakte, werd ons de weg versperd door een feestelijk uitgedoste menigte. Het rijtuig kwam tot stilstand. Er werden klokken geluid, kanonschoten klonken, hoeragejuich schalde door de lucht – voor het portier van het rijtuig verscheen een koor van lieflijke meisjes in witte gewaden, wier charmes echter verbleekten als sterren voor de zon naast die ene, onvergelijkelijke schoonheid.”
De schaduw die het hoofdpersonage kwijt is, staat symbool voor het vaderland dat de schrijver heeft moeten achterlaten. Voor wie graag op zoek gaat naar diepere betekenissen in een boek, is er goed nieuws, want dit is niet de enige symbolische verwijzing. Martin Michael Driessen gaat in een nawoord uitvoerig in op de figuur van von Chamisso en de in het boek gebruikte metaforen. Dit nawoord is bijzonder interessant om te lezen. Vermeldenswaard is tenslotte ook de opname van enkele mooie pentekeningen van reeds lang overleden tekenaars die het boek verluchten. Dit kleine maar fijne boekje zal menig lezer met nostalgie doen terugdenken aan de tijd dat hij of zij zelf nog sprookjes las, niet gehinderd door de kritische kijk op de dingen die eigen is aan het volwassen zijn. Dit uitstekende boekje brengt die tijd heel eventjes terug en dat is een mooie verdienste.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
