Ook de afsluiter is een schot in de roos

Waarschuwing: voor wie de voorgaande delen niet las, kan deze recensie milde spoilers bevatten.

Fans in Nederland en Vlaanderen hebben er lang op moeten wachten. Toen uitgeverij Luitingh-Sijthoff na deel twee van de Nimmernacht-serie besloot om de stekker eruit te trekken, officieel wegens tegenvallende verkoopcijfers, regende het binnen het selecte gezelschap van fantasylezers verontwaardiging en protest. De veroorzaakte deining was groot genoeg om tot de uitgeverij door te dringen, die na een lange tijd van stoïcijns zwijgen alsnog aankondigde het derde deel te zullen vertalen. Voor de stijl en continuïteit is het goed dat Selma Soester voor de derde maal de vertaling op zich mocht nemen.

Toen Jay Kristoff (1973) Nimmernacht schreef, geïnspireerd op een discussie die zich ontspon tussen twee vriendinnen van hem, had hij nooit verwacht dat Mia Corvere zo onder de huid van zijn lezers zou kruipen. In het eerste boek kwamen we alles over haar groei binnen de Rode Kerk te weten, in het tweede ging ze als Kling van deze Kerk op zoek naar de moordenaars van haar vader en broertje en werd ze zodoende zelf de beruchtste moordenaar in de Itreyaanse Republiek. In deze afsluiter, aldus de auteur, rest nog het verhaal van haar dood.

Kristoff heeft, zoals vorige keer, een inleiding voorzien om lezers op snelheid te brengen aangaande wat voorafging. Zelfs wie zich de eerdere delen nog goed herinnert, zal deze smaken vanwege de humor. Godsgraf eindigde vrij abrupt na Mia’s overwinning op de Grote Spelen van Godsgraf en de moorden op kardinaal-bisschop Duomo en consul Scaeva voor het oog van vele duizenden toeschouwers – een einde waarvoor Kristoff zich meermaals verontschuldigde – en Duistere dageraad vangt daarom middenin de actie aan. Mia moet immers nog altijd zien te ontsnappen uit de arena. Lezers tuimelen meteen het verhaal in, wat heel prettig is.

De ingrediënten van de serie zijn ondertussen bekend. Ze is spannend, er zit humor in verwerkt, en de plot is waterdicht. Deze afsluiter bevat alweer behoorlijk wat actie, en enkele slimme, onverwachte wendingen zorgen voor verrassingen die menig lezer zullen bekoren, al zijn die minder frequent aanwezig dit keer. Toch zijn er twee opvallende verschillen met voorgaande delen. Allereerst gebruikt Kristoff vaker erotiek. Omdat Mia ondertussen volwassen is, is dat niet onlogisch, maar de auteur deed het voornamelijk om tegemoet te komen aan de roep van zijn fans. Van twee hoofdstukken nam hij zelfs een alternatieve versie op in een addendum. Die vond hij niet werken – en daarin heeft hij gelijk – maar zijn lezers bleven erom vragen. Het aantal vrijscènes en de lengte ervan maken het boek in ieder geval niet beter.

Het tweede verschil ligt bij de personages. Zij tonen zich losser, lijken zich niet altijd bewust van de ernst van de situatie, en zijn heel wat sarcastischer en grofgebekter. Het is dat sarcasme, voorheen gereserveerd voor Mia’s schaduwen en de voetnoten, dat zo aansloeg bij de lezers dat Kristoff besloot dit verder door te drijven. Deze keuze is eveneens twijfelachtig maar stoort niet.

Verder is er alleen goed nieuws te melden. Het verhaal staat als een huis, klopt als een bus, en wisselt explosieve en geloofwaardige actie af met korte rustpunten. Alles gaat meer de breedte in dan voorheen, meer specifiek waar het Mia’s innerlijke betreft. Ze reflecteert vaker bij haar daden en staat stil bij wat ze zelf wil en voelt. Dit vertraagt het verhaal geenszins, want de passages zijn naadloos geïntegreerd, staan op de juiste plaatsen en komen niet overbodig vaak voor. De wereldopbouw is alweer steengoed en diept onze kennis verder uit, onder andere dankzij de bekende, informatieve voetnoten.

De Hebbanrecensie van het eerste deel sloot af met 'als Jay Kristoff deze variatie en kwaliteit ook in de volgende twee delen bevestigt, dan mag deze reeks in de shortlist voor de prijs "beste fantasytrilogie van dit decennium"'. Nu Mia’s verhaal compleet is, kan gezegd dat Kristoff deze verwachting helemaal waarmaakt.