Eenvoud siert
Dikke boeken schrijven is makkelijk geworden vandaag de dag. Met de laptop in de aanslag en met automatische spellingcorrectie en meer leuke handigheidjes beschikbaar, kan een schrijver haast kosteloos doorgaan met schrijven. Knippen kan later altijd nog. Ooit – en dat is nog niet zo heel lang geleden – was dat anders. Toen Willem Elsschot (1882-1960) meer dan een eeuw geleden Een ontgoocheling schreef was schrijven nog heel erg arbeidsintensief. De schrijver schreef meestal nog met de hand, de drukker was nog een letterzetter, fouten waren lastig te corrigeren. Ruimte om dikke turven te schrijven, was er daarom amper. Ze kwamen voor, die pillen, maar het aandeel dunne boeken was begrijpelijkerwijs toch een pak groter dan nu. En de schrijver, die wikte en woog zijn woorden.
Een ontgoocheling haalt, afhankelijk van de editie, de 100 bladzijden net wel of net niet. In het boek worden een aantal jaren van de familie De Keizer in vogelvlucht gevolgd. Louis De Keizer, de pater familias, is een sigarenfabrikant zonder ambitie. Hij verkoopt amper iets, en zijn afnemers zijn doorgaans familieleden of behoren tot de kaartclub waar hij voorzitter van is. Zijn sigaren zijn een onderwerp van spot, en dat wordt na verloop van tijd ook zijn voorzitterschap. Zijn zoon, Kareltje, is in Louis’ ogen de hoop voor de toekomst, want hij zal voor advocaat gaan studeren. Rond zijn tiende wordt Kareltje om die reden naar het atheneum gestuurd waar hij alvast Latijn en Grieks zal gaan leren. Maar Kareltje verspilt er vooral ieders tijd en na enkele jaren wordt hij uit werken gestuurd. Maar andermaal lijkt ook dat op een ontgoocheling uit te draaien. Louis wordt er ziek van...
Dat het boek dun is, betekent niet dat het niet rijk aan inhoud is. Niet voor niets blijft Elsschot meer dan een halve eeuw na zijn dood een veelgelezen Vlaamse schrijver. Elsschot bedient zich niet van veel tierlantijntjes of ingewikkelde stijlfiguren om zijn verhalen vorm te geven. Hij raast recht naar de pointe toe. Weinig omfloerst schrijft hij neer waar het op aankomt. De lezer wordt meteen in het verhaal getrokken en hoeft zich niet te bekommeren om wat zich aan de rand daarvan afspeelt. Elsschot bediende hiermee perfect de hardwerkende, vooroorlogse mens die na de zware dagtaak weinig energie over had om veel te lezen. Een ontgoocheling spreekt diezelfde harde werker ook aan omdat het boek in zijn taal geschreven is, volks, doorspekt met Franse begrippen zoals de toenmalige bourgeoisie die hanteerde. Nochtans is het Nederlands van Elsschot algemener dan wat zijn Vlaamse tijdgenoten-schrijvers produceerden. Meer dan die tijdgenoten scheen hij te geloven dat het mogelijk moest zijn om ook in Nederland voet aan grond te krijgen, en hij paste zijn taal daaraan aan. Laat het aantal bladzijden je niet misleiden. Het is een boek met veel lagen, om eerst te lezen en daarna te herlezen en te herlezen tot laag na laag afgepeld en opgeslorpt is.
Het nawoord door Alma Mathijsen in de editie van 2017 verdient ook een eervolle vermelding. Ze richt zich amper tot de lezer maar pent een eigen, ingebeelde ontmoeting met de schrijver neer waarin ze hem uitlegt wat ze zo goed aan zijn boek vindt. De nederigheid waarmee haar alter ego dat doet, illustreert perfect hoeveel hedendaagse schrijvers nog van Elsschot te leren hebben.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
