Klein maar fijn

Martin Michael Driessen (1954) is geen schrijver van boeken die zich in zijn eigen achtertuin afspelen. Het in 2017 verschenen De pelikaan speelt in Joegoslavië, Rivieren uit 2016 speelt zich af in Frankrijk, Vader van God uit 2012 voert ons dan weer naar Libanon en Syrië, en met Een ware held uit 2013 begeven we ons naar het Italië uit de Eerste Wereldoorlog. Driessen lijkt een wereldburger te zijn want om overtuigend te schrijven, moet je toch wel voeling hebben met je onderwerp. En overtuigend schrijven doet hij in ieder geval.

Een ware held is een bijzonder korte novelle, het dunste boekje dat tot nu toe van Driessen verscheen. Luigi en Beppo zijn twee broers en Italiaanse soldaten wiens bataljon gevangen wordt gehouden door andere Italiaanse soldaten. Het bataljon ging tegen de bevelen in en gaf een bergpas op omwille van het lawinegevaar. Nu wachten ze op generaal Cadorna die hen hiervoor zal straffen. De straf is bekend: elke vierde soldaat zal worden geëxecuteerd. Het is dus een kwestie van op een goede plaats te staan. Cadorna is overigens geen fictie. De man en zijn daden zijn werkelijkheid. Hij draagt de oneervolle titel van ‘slechtste bevelhebber aller tijden’.

Luigi is wat eenvoudig van geest en Beppo maakt zich zorgen over hem. Hij houdt van zijn broer en wil dat hij overleeft. Hij weet ook dat Luigi de lieveling van zijn moeder is en hun moeder zou zijn dood nooit te boven komen. Maar anderzijds zal Luigi nooit in staat zijn om voor de boerderij te zorgen, en bovendien is Beppo gehuwd. Beppo zoekt naar een manier om hen allebei te laten overleven.

Driessen houdt het kort. Een uurtje lezen voor de tragere lezers, heel wat minder voor de snellere. Hij brengt het verhaal sober, schetst in eerste instantie de sfeer op de bergpas terwijl het bataljon wacht op de komst van de generaal, en diept de verhoudingen tussen de beide broers uit met behulp van het laatste blikje sardientjes, dat ze maar niet open krijgen. Ondertussen piekert Beppo over de juiste strategie. Wie moet waar gaan staan opdat hun moeder in ieder geval niet beide zoons verliest? Deze hele, wat bevreemdende scène tot aan de executies neemt ruim twee derden van de novelle in beslag. Het laatste derde wordt gereserveerd voor een naspel dat met grote sprongen door het leven van een van de overlevenden wipt. De lezer krijgt in flarden mee hoe dit leven verloopt en wie uiteindelijk de ware held van het verhaal geacht wordt.

Driessen toont aan dat het mogelijk is om een heel verhaal te vertellen met weinig woorden. Het is een kwestie van zich te beperken tot de essentie, sprongen te maken, sommige dingen totaal niet uit te spreken, te vertrouwen op de fantasie en intelligentie van de lezer om de gaten zelf in te vullen. Maar omdat Driessen zich bijzonder kundig van zijn taak gekweten heeft, zijn er opvallend weinig gaten te vullen. Het is een bijzonder fijn en mooi geschreven boekje. Jammer dat het zo snel uit is, want dat zet wel een domper op het leesplezier, zelfs al is het een goed verhaal. Jammer ook dat zowel het papieren boek als het e-boek erg prijzig zijn want veel mensen zullen het daarom – onterecht – laten liggen. Een ware held is ondertussen nochtans aan zijn derde druk toe, wat toch wel opmerkelijk is voor een boekje dat door zijn geringe omvang altijd zal moeten vechten voor een opvallende plaats in de boekhandel, en vervolgens zijn prijs tegen heeft. Het heeft alles in zich om nog meer herdrukken te garanderen.