Een krachtig en hedendaags indianenverhaal

Tommy Orange is indiaan. Maar dat ligt tegenwoordig politiek gevoelig en daarom wordt hij nu Native American genoemd, met hoofdletters. Hij geeft les in creative writing aan het Institute of American Indian Arts. Er is geen daar daar is zijn schrijfdebuut en gaat over de mensen die hij het beste kent: de Natives. Maar liefst twaalf hoofdpersonages en nog enkele nevenpersonages worden een na een geïntroduceerd, de meesten al in het eerste deel van het boek, enkelen pas laat. Allemaal hebben ze zo hun problemen en allen plannen ze naar de Big Oakland Powwow te gaan, een indianenfeest waar de oude tradities geëerd worden. De ene heeft hoge verwachtingen, de andere slechte bedoelingen. Dat moet wel dramatisch aflopen. Voor de vertaling tekende Jetty Huisman.    

Bij wijze van inleiding schreef Orange een scriptie over de behandeling van de indianen sinds de komst van de blanken tot nu. Hij gebruikt hiervoor het testbeeld dat in de VS in de sixties op tv te zien was en dat erg leek op een schietschijf met daarboven een indianenhoofd met verentooi. Een betere metafoor had Orange niet kunnen bedenken. De inleiding is een tiental bladzijden lang, waarna het eigenlijke verhaal afgetrapt wordt.    

Tony Loneman, Dene Oxendene, Opal Viola Victoria Bear Shield, Jacquie Red Feather en Edwin Black zijn de eersten die geïntroduceerd worden. Hun verhalen vangen aan voor de start van de powwow. Soms slechts weken ervoor, soms veertig jaar eerder. Ze zijn indianen maar zijn daar niet noodzakelijk mee bezig. Ze hebben andere zorgen, zoals werkloosheid, drank, drugs, of mishandeling. De problemen van de ene generatie rollen over naar de volgende. Deze indianen zijn verstedelijkt, verwesterd, maar niet zelden erfden ze alleen maar de rotzooi die daarmee gepaard gaat. Het zijn krachtige en hedendaagse indianenverhalen, en Orange gebruikt meerdere vertelperspectieven door elkaar om ze alle iets unieks te geven.    

Halverwege het boek plaatste Orange een intermezzo dat een voortzetting is van de scriptie. Hij legt de powwow uit, laat weten wat de indianen zelf van al die politiek correcte benamingen vinden, en beschrijft hoe de indianen aan hun achternamen zijn gekomen.    

“Voordat zij kwamen hadden we geen achternamen. Toen ze besloten dat wij ook geregistreerd moesten worden, gaven ze ons achternamen, zoals ook de verzamelnaam ‘indiaan’ van hen komt. Ze kwamen met halfbakken vertalingen en verbroddelingen van indiaanse namen, met willekeurige achternamen, namen van witte Amerikaanse generaals, admiraals, kolonels en af en toe ook soldaten, dat waren soms gewoon kleuren.”    

Hierna gaat Orange spanning opbouwen. Geïntroduceerde personages keren voor het eerst terug. De meesten bereiden zich voor op de powwow. Sommigen verzamelen vol verwachting geld om een taco te kunnen kopen, anderen worden deel van de organisatie, enkelen printen plastic wapens met een 3D-printer om ze voorbij de bewaking te smokkelen. Niet elk personage woont in de buurt van Oakland maar allemaal zijn ze, soms toevallig, op weg daarnaartoe. De spanning is onderhuids maar sterk aanwezig. De schrijver prikkelt je nieuwsgierigheid behoorlijk. Hoe verder in het boek, hoe korter de hoofdstukken worden en hoe hoger het tempo. De actie verplaatst zich steeds sneller van het ene personage naar het andere. Dit boek is geen thriller maar Orange componeerde een verhaal dat het predicaat thriller waardig is.    

Een minpuntje is dat niet alle personages uit de verf komen. Sommigen krijgen slechts een klein aandeel in de finale, maar ze vertroebelen wel de focus van de lezer die immers niet weet welke introducties het onthouden waard zijn. Opal en Jacquie ontpoppen zich tot de personages met veruit het meest boeiende verhaal. Het is een beetje jammer dat zij deel uitmaken van dit grotere geheel, want zoveel dingen over hen worden daarom niet gezegd. Het bestsellerpotentieel dat deze twee halfzussen met zich meedragen is enorm groot. Orange is het zijn lezers verplicht daar ooit nog iets mee te doen. Onder andere vanwege het einde, want mijnheer Orange, meent u dat nu echt, een open einde?! WTF!