Origineel en inventief, maar overmatig complex

Harrow the Ninth is het vervolg op Gideon the Ninth, en aldus het tweede deel van de Locked Tomb-trilogie. Na het verschijnen van dit tweede deel raakte bekend dat de trilogie een serie zou worden, bestaande uit vier delen. Toen schrijfster Tamsyn Muir aan het derde deel werkte (Alecto the Ninth), bleek na 140.000 woorden dat ze nog lang niet klaar was. Deze 140.000 woorden vormden ‘act one’. Ter vergelijking: Harrow the Ninth bevat vijf van deze ‘acts’ en telt iets meer dan 500 pagina’s. Met 140.000 woorden vul je toch vlot zo’n 300 tot 400 pagina’s daarvan. In samenspraak met de uitgever werd zodoende beslist om ‘act one’ af te splitsen en er een volwaardig boek van de maken.

Hoofdpersonage Harrowhark Nonagesimus kennen we al uit het eerste boek. En ja, dat eerste boek moet je gelezen hebben vooraleer je je aan Harrow the Ninth waagt. De gebeurtenissen uit dat eerste boek worden namelijk voor een stuk herhaald en je hebt die kennis nodig om iets van het verhaal te begrijpen. Veel van de terminologie uit het eerste boek wordt gebruikt zonder dat nog wordt uitgelegd wat het allemaal betekent. Las je dat eerste boek niet, dan kan je echt totaal niet volgen waar de schrijfster het over heeft. Dus doe dat. Las je dat eerste boek wel, dan … kan je eigenlijk nog altijd totaal niet volgen waar de auteur het over heeft. Ik begrijp dat dat wat meer uitleg vergt.

Ik heb Gideon the Ninth niet gerecenseerd (vier sterren, heel goed boek), en ik wil daarom een korte paragraaf citeren uit de recensie van Hebban lid André: "Voordat je aan het boek gaat beginnen alvast een waarschuwing vooraf, geef niet te snel op! Het begin is nogal onduidelijk en mist wat tempo. Maar wees gerust, het wordt allemaal (iets) duidelijker in de loop van het verhaal en met het tempo zit je aan het eind ook wel goed." Die waarschuwing geldt ook voor het tweede boek, maar in het kwadraat! Het is niet het begin dat onduidelijk is, maar de volledige eerste 80%. Muir wisselt de derde persoon en de tweede persoon af, hoewel ze steeds over Harrow blijft schrijven. De stukken in de derde persoon spelen zich in het heden af, de andere in het verleden. Maar waarom op deze manier? En waarom houden beide verhaallijnen totaal geen steek, niet op zichzelf staand en niet ten opzichte van elkaar? Na ongeveer 400 pagina’s te hebben gelezen weet je nog altijd niet wat je leest, en dan schrijft Tamsyn Muir één zinnetje (of enkele, afhankelijk van hoeveel je zelf al was gaan vermoeden en hoe alert je nog bent na 400 pagina’s) en krijg je de aha-erlebnis van je leven. Plots wordt duidelijk hoe alles in elkaar zit. In grote lijnen weliswaar, want niemand kan 400 pagina’s details onthouden als je niet eens begrijpt wat je leest. Op dit punt gekomen zou je die 400 pagina’s eigenlijk helemaal opnieuw moeten lezen. Ook Gideon the Ninth was zo’n boek dat je beter herlas na het eind want ook daarin staat heel wat dat je niet begrijpt. Maar Harrow the Ninth is wat dat betreft next level.

Hoe zit het dan met die laatste 20%, eenmaal je weet hoe de vork in de steel zit? Wordt het boek dan plots geweldig? Recensies op een grote internationale boekensite suggereren dat dat inderdaad zo is. Ikzelf heb daar zo mijn bedenkingen bij. Ja, het boek wordt inderdaad beter. Het was al goed geschreven, ook al begreep je er niets van, en dat blijft zo. De vertrouwde humor van Muir komt beter binnen nu je werkelijk kan volgen wat er gebeurt. En zij heeft een leuke manier om met taal om te gaan. Misschien heeft haar Nieuw-Zeelandse afkomst daar mee te maken, of ze is gewoon goed in het uitvinden van nieuwe begrippen. Zij gebruikt soms heel leuke beschrijvende woorden die je nooit eerder hoorde, maar die je meteen begrijpt. Die laatste 20% kan je geconcentreerder lezen zonder dat grote vraagteken boven je hoofd, en daarom heb je ruimte over om op die fijne woorden te letten. Maar toch bleek het kalf al grotendeels verdronken en lukte het me niet echt meer om nog in het verhaal te komen. Daarom waardeer ik die laatste 20% als beter maar niet steengoed en kan ik helaas niet anders dan Harrow the Ninth in zijn totaliteit als matig te bestempelen. Dat is een gevoelsmatige beslissing want ik besef heel goed dat dit boek objectief gezien binnen de gothic fantasy tot het betere werk behoort. Muir is zonder meer een bijzonder talent en zoekt nieuwe manieren om een verhaal te vertellen. In Gideon the Ninth werkte dat uitstekend voor mij, maar dit keer kwam de klik nooit. 2,5 sterren, voor Hebban afgerond naar onder.