Satirische kijk op het Sovjetregime
“Worst ruikt zeven uren in de wind en dat maakt leren lezen in feite tot een volslagen zinledige bezigheid.”
- Citaat uit de gedachten van de hond Sjarik.
Sjarik is een straathond, van het ras vuilnisbakken. Op een decemberdag in 1924 wordt hij opgemerkt door professor Filip Filippovich Preobrazhensky die hem mee naar huis neemt. Dit vooral tot groot genoegen van Sjarik zelf, die meent dat hij zijn zaakjes nu wel goed voor elkaar heeft. Het loopt echter anders want de professor heeft hem in huis gehaald met slechts één doel: de testikels en hypofyse van de hond vervangen door menselijke exemplaren. Hij wil zo onderzoeken of hiermee het leven verlengd kan worden, maar stelt met consternatie vast dat de hond steeds meer menselijke trekjes begint te vertonen. Hij begint fysiek steeds meer op een mens te lijken, begint te praten, en vertoont helaas steeds meer lelijke karaktertrekken.
Michail Boelgakov (1891-1940) was zelf dokter, zoals zijn hoofdpersonage, en naderde reeds de dertig toen hij kort na WO I met schrijven begon. Hij schreef vaak satirische verhalen waarin hij van leer trok tegen de veranderende Sovjetmaatschappij. Algauw werden zijn publicaties daarom verboden of gecensureerd. Datzelfde lot onderging Hondehart, dat hij reeds in 1925 schreef maar niet mocht publiceren. Het werk circuleerde wel ondergronds maar werd pas in 1987, bijna een halve eeuw na Boelgakovs dood, voor het eerst officieel uitgegeven in de Sovjet-Unie en daarbuiten. De nieuwe vertaling uit 2017 is van de hand van Marko Fondse. De spelling werd herzien, met uitzondering van deze van de titel die werd behouden zoals hij voor het eerst verscheen. De vertaler is er, ondanks de moderne spelling, heel goed in geslaagd de tijdsgeest waarin het boek zich afspeelt, te behouden, onder meer door hier en daar van Nederlandse woorden gebruik te maken die, hoewel modern gespeld, toch wat verouderd zijn, en die daarom binnen dit boek prima hun rol vervullen.
Hondehart is in de eerste plaats een satirisch boek, waarin Boelgakov scherpe kritiek uit op het Sovjetregime en de Revolutie die op dat ogenblik beide nog heel jong zijn. Professor Filip Filippovich laat zich regelmatig zeer negatief uit over de staatsinstellingen die, naar hij meent, respect behoren te hebben voor een man in zijn positie, in plaats van omgekeerd. Hij is ook heel erg tegen de oprukkende bureaucratie, die hij op een gegeven moment ‘zwakzinnig gerommel met paperassen en documenten’ noemt. Zijn assistent waarschuwt hem meermaals voor zijn opruiende taal, een techniek waarmee Boelgakov de lezer duidelijk maakt dat de schrijver en zijn hoofdpersonage twee verschillende personen zijn, maar ondertussen staat zijn mening toch maar op papier. De ex-hond Sjarik daarentegen, is pro Revolutie en vertegenwoordigt niet toevallig een mens die zich als een hond gedraagt. Of is hij een hond die zich als een mens gedraagt? Want, zo meent de professor, het is het mensenhart dat het meest schurftige hart is dat bestaat in de natuur. Het personage dat voor de Revolutie is, is overduidelijk een onbetrouwbaar sujet en het mag dan ook niet verwonderen dat het boek nooit doorheen de strenge censuur raakte.
Met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie verdween de essentie van wat Boelgakov schreef uit de maatschappij. Historisch blijft het boek relevant, en het is boeiend om doorheen deze fictie te lezen hoe mensen van verschillende of gelijke standen met elkaar omgingen. Wat daarnaast nog steeds overeind blijft, is de humor. Deels, tenminste. De wijze waarop de hond denkt, steekt qua humorgehalte torenhoog uit boven de rest van het boek en is nog steeds heel grappig. Andere humor in het boek heeft geregeld een hoog slapstickgehalte en voelt niet meer erg origineel aan, maar dat neemt niet weg dat ze nog best genietbaar is, en dat is precies wat ook van het boek als geheel kan gezegd worden.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
