Hordubals tragische relaas doorstaat de tand des tijds
Juraj Hordubal keert, na acht jaar in Amerika te hebben gewerkt, terug naar zijn thuis in Tsjechië. Hij is blij zijn vrouw Polana en dochtertje Hafia terug te zullen zien en droomt van een gelukkig weerzien. Maar de ontvangst is niet deze waarop hij gehoopt had. Zijn boerderij is onherkenbaar, de knecht die inwoont gedraagt zich als de heer des huizes, Polana ontvangt hem uiterst koel in plaats van met open armen, en Hafia is nu geen kleuter meer en weet niet wie hij is. Algauw komt Juraj het gerucht ter ore dat zijn vrouw allesbehalve als een trouwe echtgenote op zijn terugkomst gewacht heeft. Hij wil haar terug voor zich winnen maar overlijdt nog voor hij daarin slaagt. Het blijkt al snel niet om een natuurlijke dood te gaan.
Karel Čapek (1890-1938) was een Tsjechische schrijver die bij sommigen misschien wel een belletje laat rinkelen als uitvinder van het woord ‘robot’. Naast proza schreef hij immers ook enkele sciencefictionboeken, waaronder R.U.R. uit 1920 waarin hij dit woord introduceerde. Toch heeft hij nooit de eer opgestreken hiervoor, maar verklaarde hij eerlijk dat het zijn broer Josef was die het woord bedacht. Sommige boeken schreef Karel ook samen met zijn broer, hoewel deze uiteindelijk vrij onbekend bleef omdat hij nooit als mede-auteur werd vermeld.
Hordubal is het eerste deel van wat Čapeks noëtische trilogie genoemd wordt. Merkwaardig genoeg is dit het laatste boek dat vertaald wordt, ook al zijn de drie werken apart te lezen. Het derde boek werd reeds in 2008 uitgegeven als Een doodgewoon leven en deel twee, Meteoor, werd in 2017 vertaald. In alle gevallen werd de vertaling door Irma Pieper uitgevoerd. Hordubal werd als enige van deze boeken al eens eerder vertaald, en wel in 1934, wat kan verklaren waarom het nu als laatste aan bod komt. In dit boek is ook het nawoord toegevoegd dat Čapek zelf als afsluiter van het geheel schreef bij Een doodgewoon leven.
Het boek is in drie delen opgedeeld. In het eerste en langste deel volgen we Hordubal tijdens de laatste etappe van zijn terugreis, en vervolgens gedurende de maanden thuis tot aan zijn dood. Deel twee volgt de politieagenten die Hordubals dood onderzoeken en het laatste deel speelt zich een tijd later in de rechtbank af tijdens het proces.
Čapek beschrijft het verlangen van Hordubal om zijn familie en geboortestreek weer te zien voortreffelijk. Later geeft hij even meesterlijk uiting aan Hordubals teleurstelling. Het dorp is veranderd, het weerzien met oude vrienden is niet meteen zoals hij het verwacht had, de houding van zijn vrouw stelt hem voor een raadsel. De schrijver vindt precies de juiste woorden en zinnen om te beschrijven hoe Hordubal zichzelf voorliegt en zijn kop in het zand steekt voor de waarheid. Vaak lezen we hoe Hordubal in gedachten hele gesprekken houdt met anderen, en ook antwoorden in hun plaats verzint, waaruit blijkt hoe Hordubal met de situatie worstelt. Čapek laat Hordubals emoties uit het papier oprijzen en dat effect blijft ook in deze moderne vertaling behouden.
Het eerste deel valt te kenmerken als Oost-Europese literatuur waarin het tragische hoofdpersonage en de deprimerende omstandigheden strijd leveren met de humoristische toets die aan het verhaal gegeven wordt doordat Hordubal hardnekkig weigert zijn oogkleppen af te nemen en hardhoofdig zijn ondergang tegemoet loopt. De twee andere delen laten zich veeleer lezen als een politieroman. Het amateuristische politieonderzoek en de wijze waarop de rechtbank tot haar conclusie komt, zijn niet bepaald de sterkhouders van dit boek. Maar ook dan weet Čapek kundig met taal om te springen en alle scènes blijven tot op het eind levendig en kleurrijk. De auteur heeft het duel met de tand des tijds voorlopig gewonnen. Ook na zoveel jaar heeft Čapeks schrijfstijl niets van zijn glans verloren. Nog altijd nodigt Hordubal uit om ook de vervolgdelen te gaan lezen.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
