Tijdloze humor die charmant geschreven is
De boeken van Willem Elsschot (1882-1960) worden momenteel in een nieuwe uitgave op de markt gebracht, inclusief een nawoord en wat annotaties. Elk van deze uitgaven is voorzien van een nieuw omslagontwerp van de hand van Herman Houbrechts. Het nawoord is telkens van een andere hand. Voor het nawoord van Kaas zorgde Peter Vandermeersch.
In Kaas mag Elsschots alter ego Frans Laarmans opnieuw optreden. Hij speelde al een hoofdrol in Lijmen, dat tien jaar eerder verscheen. Laarmans is nog steeds kantoorklerk maar krijgt kort na de dood van zijn moeder de kans om kaashandelaar te worden. Mijnheer Van Schoonbeke, een man die hij toevallig ontmoette op de uitvaart van zijn moeder, regelt deze kans voor hem. Zonder dat hij er zelf veel aan te beslissen heeft, wordt hij importeur van de Edammer kazen van de Nederlandse firma Hornstra, en dit voor heel België en het Groothertogdom Luxemburg. Vrijwel meteen krijgt Laarmans het wat hoog in de bol. Hij heeft geen … ahum … kaas gegeten van deze stiel en iedere lezer weet daarom meteen dat Laarmans gedoemd is om te falen. Ook Laarmans’ familie weet dat maar niemand werkt hem tegen. Laarmans houdt zich meer bezig met de inrichting van zijn kantoor dan met het verkopen van kaas en dat moet wel op een fiasco uitdraaien.
Kaas laat zich in geen tijd uitlezen, en dat is kenmerkend voor alle boeken van Elsschot. Elsschot is nooit een veelschrijver geweest, noch wat betreft aantal boeken, noch wat betreft volume. Altijd opnieuw beperkte hij zijn woorden tot deze die nodig waren. In zijn teksten staan geen punten, komma’s, bijwoorden of bijvoeglijke naamwoorden te veel. Dat rechtuit zeggen waar het op staat of het kunnen situeren van een situatie met slechts een paar rake woorden, gecombineerd met personages waarvan we geloven dat we ze morgen zomaar op straat tegen kunnen komen, is precies wat Elsschots boeken zo charmant en populair maakt. Alhoewel sommige boeken van Elsschot ondertussen reeds ouder zijn dan zijn lezers en zijn schrijfstijl dus per definitie wel ouderwets moet zijn, werkt deze net verfrissend in een tijd waarin het gemiddelde boek minstens dubbel zo dik is als Kaas en waarin protagonisten veelal over een haast onmenselijke moed en uithoudingsvermogen lijken te beschikken. Elsschots personages zijn niet moedig en geen falen is hen vreemd. Daarbovenop is het idee van dit boek ook nog steeds heel fris. Er zijn maar weinig aanpassingen nodig om het verhaal te laten passen in een hedendaagse context. Kaas is niet zonder reden de meest vertaalde Vlaamse roman aller tijden geworden. Nog niet zo heel lang geleden (1999) werd het boek ook verfilmd.
Elsschot portretteert de hoofd- en bijfiguren naar zichzelf en vrienden of familieleden. Laarmans is een karikatuur van de schrijver, waarin hij zijn meest laffe kenmerken uitvergroot heeft. Die uitvergroting maakt van Kaas een heel grappig boek. Scène na scène ontvouwt zich en niets van wat Laarmans wil bewerkstelligen, lukt, maar toch blijft de man zichzelf een gewichtig zakenman vinden die omwille van zijn status niet ontbijt, maar dejeuneert. Esschot was zelf een reclameman van beroep en alhoewel hij succesvol was, vond hij de publiciteitswereld toch weerzinwekkend. Daar wilde hij over schrijven maar hij maakte er een kaashandel van omdat hij kaas nog weerzinwekkender vond. Laarmans vindt dit ook en dat net hij dan in de kaashandel terechtkomt, zorgt voor de nodige grappige momenten. De humor in het boek lijkt wel tijdloos te zijn want hij werkt nog steeds. Dat Laarmans uiteindelijk mislukt is niet de clou van dit boek. Het is de manier waarop dat gebeurt dat het boek zo aangenaam om te lezen maakt.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
