Pittige bewustmaking beloofd, botte negativiteit geleverd

Akwasi (1988, voluit Akwasi Owusu Ansah) houdt zich op diverse manieren bezig met taal en cultuur. Hij rapt, acteert, schrijft, presenteert op radio en tv en waagt zich ook aan spoken word. Met zijn muzikale projecten haalde hij al meerdere prijzen binnen. Hij startte ook een eigen platenlabel, Neerlands Dope, om nieuw talent kansen te geven. Op zijn dertigste waagt hij zich aan een nieuwe kunstvorm en dat is poëzie. Nu ja, nieuw? Voor wie rapt, is de overstap naar een dichtbundel natuurlijk niet zo onverwachts.    

Laten we het er maar niet over hebben is een bundel waarin Akwasi het wil hebben over dingen die mensen graag omzeilen of vermijden. Akwasi wil wat zeggen over haar, taal, adem, tanden, huidskleur, houding, kookkunsten, familie, geschiedenis, geloofsovertuiging, seksuele geaardheid, en nog enkele andere onderwerpen die hij op de achterflap van het boek aanhaalt. Zo’n divers allegaartje aan thema’s belooft pittig, confronterend en toch ook wel eens grappig te worden.    

Wie het boek even van opzij bekijkt, zal het opvallen dat de witte bladen geregeld worden afgewisseld met een zwart blad. Die zwart-wit-tegenstelling, zo blijkt, is ook wat Akwasi erg bezighoudt. Op de witte bladzijden staat bijna altijd een tekst in dichtvorm, op de zwarte bladzijden slechts een korte slogan die tot nadenken moet aanzetten.    

geluidsoverlast  

er zat een deuntje
vast in mijn hoofd  

het
kwam
er
niet
uit  

de buren belden de politie
mijn gedachten waren te luid    

Het uitgebreide allegaartje aan onderwerpen dat beloofd wordt, blijkt in de praktijk tegen te vallen. De verwachte humor ook. Van alle onderwerpen die achteraan opgesomd worden, blijkt het toch vooral racisme te zijn waar Akwasi het over wil hebben. Want voor wie het nog niet was opgevallen: Akwasi heeft een donkere huidskleur. Van alle eigenschappen die een mens kan hebben, is de huidskleur zo ongeveer de minst belangrijke. Alleen is die eigenschap wel erg zichtbaar en mensen zijn erg op uiterlijke kenmerken gericht en baseren er hun eerste indrukken op. Anderzijds zijn uiterlijke kenmerken precies ook deze die we het snelst gaan vergeten en irrelevant gaan vinden, eenmaal we elkaar kennen. Daarom is het jammer dat zoveel gedichten in dit boekje alleen maar over zwart of wit gaan. Over al die andere onderwerpen waar Akwasi het even over wou hebben, heeft hij het amper tot niet. En als het toch een keer over wat anders gaat, wordt er geklaagd.    

vraagje  

ben je ooit in kaapstad geweest
heb je ooit een taal gekaapt
land gekaapt
een mens gekaapt
iemands goede hoop gekaapt

nee  

oké  

het was maar een vraag    

Het gebrek aan diversiteit in de onderwerpen is teleurstellend. Dat vele gedichten erg negatief zijn, gaat snel tegensteken. Akwasi kan nu al bogen op een mooie carrière waarin ongetwijfeld al heel wat toffe of grappige dingen gebeurd zijn. Dat mensen zijn muziek kopen, naar zijn optredens komen, of op hem afstemmen op radio en tv, is een bewijs van het positieve dat Akwasi meemaakt. Met Neerlands Dope geeft hij ook iets positiefs terug. Waarom deze bundel dan niet ook wat verluchtigen met enkele fijne ervaringen, als tegengewicht?    

De teksten in de bundel zijn dan wel opgevat als gedichten, maar zijn niet noodzakelijk rijmend of poëtisch verwoord. Het doet denken aan rappen of spoken word op papier. Woorden worden de lezer keihard in het gezicht gegooid en willekeurig naast of onder elkaar geplaatst, zodat ritme ontstaat. Rijmen is geen must, maar een vertellende zin anders schikken, maakt hem nog geen poëzie. Soms komt daar een goede vondst of een doordenker uit voort, maar meestal vraagt men zich toch af waarom Akwasi altijd zo boos is. Het taalgebruik is bot en bedoeld om te shockeren. Ontroering en humor zijn ver zoek. Akwasi geeft de indruk niet van mensen te houden. Deze lompe en ongemanierde klaagzang is niet de geschikte manier om dingen aan te kaarten.