Bijna een eeuw oud en toch grappig en actueel
In 1924 publiceerde de toen 32-jarige David Garnett (1892-1981) A man in the Zoo, zijn vierde boek. Het was de tweede roman die hij onder zijn eigen naam publiceerde en die volgde op het wereldwijde succes Lady into fox (in 2018 vertaald als Vrouw of vos). Als zoon van een vader die schrijver was en een moeder die Russische literatuur vertaalde, mocht het niet verwonderen dat David zelf ook schrijver wilde worden. Bovendien waren ook zijn grootvader en overgrootvader al schrijvers. Alhoewel met David een einde komt aan de opeenvolging van generaties schrijvers (geen van zijn vier dochters volgde hem op), werd hij wel de meest succesvolle telg van de familie met vele tientallen publicaties en een schrijverscarrière die zestig jaar duurde. A man in the Zoo werd vertaald als Een man in de dierentuin. Vertaler Irwan Droog zorgde aan het eind nog voor een boeiend nawoord waarin de auteur en het boek uitgebreid geduid worden.
Hoofdpersonages zijn John Cromartie en Josephine Lackett die zich aan het begin van het boek in de Londense dierentuin bevinden. Ze zijn min of meer een stel maar nog niet echt officieel, want John komt financieel amper rond terwijl Josephine uit de betere kringen afkomstig is en haar vader niet wil dat iemand als John daarin doordringt. John van zijn kant wil dat Josephine met haar vader breekt, maar zover wil zij niet gaan. In de dierentuin komt het tot een ruzie.
De ruzie loopt uit in een merkwaardig idee van Johns kant. Hij vindt dat er een diersoort ontbreekt in de dierentuin, namelijk de mens. Hij schrijft een brief naar de directie van de Londense Zoo waarin hij dit aankaart en zichzelf kandidaat stelt om als mens in de dierentuin in een kooi te gaan leven. Tot zijn verbazing wordt dat aanvaard en vervolgens ontdekt de lezer hoe John hiermee omgaat.
De situatie is absurd en daarom impliciet grappig. Niet meer dan impliciet want Garnett plaatst John in een kooi en laat het publiek hem bekijken zonder dat John zelf nog bijdraagt aan het komische van de situatie. Hij is gewoon zijn licht excentrieke zelf en doet weinig meer dan eten, slapen, lezen en met een caracal – een kat van Iraakse origine is dit – spelen. Het verhaal wordt verteld in een stijl die honderd jaar na schrijven natuurlijk wat stijfjes overkomt, zonder daarmee evenwel ook oubollig te zijn. Personages gaan erg vormelijk met elkaar om, en emoties worden snel vrij extreem en ongenuanceerd, wat oudere literatuur wel vaker kenmerkt. Toch laat het boek zich nog opvallend vlot lezen en verveelt het geen moment.
Bijzonder aan dit boek is dat Garnett de mens op gelijke hoogte plaatst met de dieren. Dat is een opvatting die ons nu niet meer verbaast of van slag maakt, maar die nog wel controversieel was toen het boek verscheen. Darwin had zijn theorieën nochtans al een halve eeuw eerder geopenbaard maar dat wilde nog niet zeggen dat ze ook algemeen aanvaard werden. Garnett toont via John aan dat hij die theorie wel aanhangt. Om dit beeld te versterken, geeft hij de orang-oetan die in de kooi naast John zit, menselijke trekjes mee, zij het wel voornamelijk negatieve, zoals jaloezie. Maar tegelijk geeft hij een zwarte man dan weer karikaturale trekjes, wat bewijst dat zelfs vooruitstrevende aanhangers van Darwin die de mens gelijk durfden te stellen aan de dieren, hem onbewust toch nog in hogere en lagere klassen indeelden. Zolang die denkwijze niet volledig uitgeroeid is, blijft dit boek bijzonder relevant en actueel.
Waard om te weten: het boek wordt op een aantal plaatsen verlucht met tekeningen. Die werden oorspronkelijk in hout uitgesneden door Rachel Marchall, de vrouw van Garnett.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
