Een overtuigend boek maar een overbodig einde
David Diop (1966) werd in Parijs geboren, maar groeide op in Senegal. Nu leidt hij in Frankrijk de faculteit Letterkunde van de Universiteit van Pau. Hij besloot de weinig verkwikkende Franse koloniale aanwezigheid in Senegal te gebruiken als onderwerp voor zijn meest recente roman. Het originele Frère d’âme, een toespeling op ‘frères d’armes’, werd in 2018 uitgegeven met een omslag waarop alleen de naam van de auteur en de titel te zien waren. Vrijwel alle vertalingen plaatsten echter een tekening of foto van een Senegalese soldaat vooraan. Ook voor de Nederlandse versie, Meer dan een broer, vertaald door Martine Woudt, gebruikte de omslagontwerper zo’n beeld. Dat helpt de lezer om zich het hoofdpersonage voor te stellen, en ondertussen werd ook in Frankrijk een editie uitgebracht met een soldaat op de cover. Uitgeverij Cossee vermeldt op de achterzijde dat dit boek de debuutroman is van Diop. Merkwaardig, want hij bracht met 1889, l’Attraction universelle reeds in 2012 een historische roman uit en publiceerde ook al non-fictie.
Alfa Ndiaye moet tijdens de Eerste Wereldoorlog voor Frankrijk vechten. De Senegalese soldaten worden ingezet als aas, kanonnenvlees om de Duitsers te misleiden. Nadat zijn vriend en meer-dan-een-broer Mademba Diop in zijn armen sterft na een urenlange doodstrijd, en Alfa niet kon voldoen aan zijn smeekbede om hem uit zijn lijden te verlossen, voelt hij zich schuldig om zijn lafheid. Hij wil wraak. Op een slinkse manier weet hij daarna telkens één Duitse soldaat te overmeesteren, die hij vervolgens laat sterven terwijl hij hem tijdens zijn doodstrijd in de ogen kijkt. Daarna hakt hij een hand af die hij triomfantelijk weer mee naar het legerkamp neemt. Zijn vreemde gedrag maakt zijn medesoldaten bang. Hij wordt opgesloten en met flarden vertelt hij vervolgens zijn levensverhaal.
Diop sleept zijn lezers mee Afrika in. Omdat hij zelf ook Senegalees is, weet hij de Afrikaanse ziel goed te vatten en over te brengen. Alfa is dan ook een levensecht, realistisch personage. De wreedheid van de oorlog en de tweederangsrol van de zwarten hierin wordt uitvoerig en gedetailleerd beschreven en houdt de lezer alert. De spirituele elementen in het boek sorteren dat effect minder maar tonen wel aan hoe belangrijk bijgeloof is in de Afrikaanse cultuur. Hoewel Alfa de naam van God uitvoerig gebruikt, werkt hij zich niet los van de geesten die zijn eigen, inheemse cultuur rijk is en waar rekening mee gehouden dient te worden. Er is geen clash tussen de twee. In dit boek vermengen beide invloeden zich naadloos met elkaar in de persoon van Alfa.
Alfa geeft ons ook inkijk in de Afrikaanse stammencultuur waarmee hij is opgegroeid. Hij staat dicht bij de natuur en hanteert een taal waaruit dat blijkt. Zelfs als hij gruwelijkheden beschrijft, is het mooie van de natuur nooit ver weg, zoals de geboorte van een kind.
‘Ik kon de vijanden met de blauwe kijkerogen heel goed horen zingen, want die avond bevond ik me vlak bij hun loopgraaf. Bij de waarheid Gods, ik kroop tot vlak bij hun onderkomen zonder dat ze me zagen en ik wachtte tot ze waren uitgezongen om er een te grijpen. Ik wachtte tot het stil werd, tot ze in slaap sukkelden, en greep er toen een zoals je een heel klein kind uit de buik van zijn moeder trekt, met beheerste kracht om de schok te dempen, om het geluid te dempen.’
Het boek is tegelijk een lesje geschiedenis en een aanklacht. Het veelvuldig gebruik van ‘bleekscheten’ en ‘bruinnekken’ zegt alles over hoe blanken en zwarten elkaar zagen. Alfa’s verhaal wordt verteld als een golfbeweging, met getijden die het de ene keer richting heden stuwen, de andere keer richting verleden. Alfa vervolledigt zijn verhaal in beide tijdsperioden gelijktijdig en grillig, maar wisselt met vloeiende overgangen af tussen beide. Jammer van de afsluitende, zweverige hoofdstukken. Diop maakt overtuigend duidelijk hoe Alfa denkt, en ook waarom, en het einde van het boek voegt daar niets aan toe.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
