Een verdomd mooi stukje proza
Murat Işik (1977), schrijver van het bijzonder succesvolle Wees onzichtbaar, mag in 2019 het Boekenweekessay schrijven. Het essay is verkrijgbaar tijdens de Boekenweek, die in Nederland plaatsvindt van 23 maart tot en met 31 maart, en in Vlaanderen van 30 maart tot en met 7 april. Het thema van deze editie, en dus ook van het essay, is De moeder de vrouw. Er ontstond enige heisa rond dit thema, onder andere omdat de schrijvers van het Boekenweekgeschenk en het Boekenweekessay mannen waren. Zoals wel vaker in dit hedendaagse online tijdperk, gingen beschuldigingen, verwijten en veroordelingen meteen viraal en werd weinig ruimte gelaten voor dialoog en nuancering. Murat Işik profileert zich met zijn essay als feminist en vond een originele manier om een vrouw toch een stem te geven.
Even terug naar Wees onzichtbaar. In dit boek schildert Işik zijn eigen coming of age portret. Dit verhaal, met het Turkse jongetje Metin in de hoofdrol, vangt aan als de jongen met zijn oudere zus en zijn ouders, na een kort verblijf in Duitsland, in Hollanda aankomt en in de Bijlmer gaat wonen. De Bijlmer, bekend als verpauperde wijk en van de ramp met een Boeing 747, is ook de plaats waar de jongen verder zal opgroeien. Een tirannieke vader, een taalachterstand en geldzorgen maken dat de kansen op een geslaagd leven voor Metin bijzonder laag liggen. Maar het draait anders uit. Toen Işik het Boekenweekessay mocht schrijven, besloot hij nog een keer naar dit verhaal terug te keren, maar dit keer zonder fictieve benadering. Aan het verhaal was immers nog een andere strijd gekoppeld. Niet die van de Turkse migrantenjongen, wel die van zijn moeder. Işik interviewde zijn moeder en wat in dit essay te lezen valt, is de neerslag van dit interview. Het essay heet dan wel Mijn moeders strijd door Murat Işik maar had evengoed Mijn strijd door Aynur kunnen heten.
Toen Işik zijn moeder een interview voorstelde, stemde ze niet alleen toe, maar gaf ze zich ook volledig. Als ze twijfelde of bepaalde dingen wel verteld moesten worden, duwde ze die twijfel uiteindelijk toch aan de kant en completeerde haar verhaal. Işik is in dit essay slechts de verslaggever die hier en daar wel iets van zichzelf toevoegt maar vooral zijn moeder aan het woord laat. Haar getuigenis vangt aan rond haar negende, wanneer ze plots vrijheden begint te verliezen. Waarom? Omdat ze een meisje is. Ze verzet zich daartegen maar vecht een haast bij voorbaat verloren strijd tegen de van traditie en religie doordrongen gewoonten in de arme Zaza-regio in Oost-Turkije. Maar Aynur geeft nooit op. Zelfs haar huwelijk met een tiran die haar alleen maar moeilijkheden bezorgt, kan haar niet ontmoedigen. Ze blijft vechten voor onafhankelijkheid en om als volwaardig mens met capaciteiten te worden gezien. Het werd uiteindelijk een lange strijd die Murat Işik en zijn zus voor een stuk meestreden en die hen vormde. Het is vooral het gedeelte de vrouw uit het boekenweekthema dat hierin naar voren komt. Aynurs rol als moeder wordt amper belicht maar op die manier wordt het ook precies Aynurs eigen verhaal. Wie nu nog beweert dat het Boekenweekessay niet door een vrouw geschreven is, is van kwade wil.
Işik verdient alle lof voor de wijze waarop hij dit essay heeft vormgegeven. Migratie, integratie, emancipatie, het zijn beladen woorden geworden die een zekere moedeloosheid en somberte uitstralen. Deze thema’s lijken maar zelden te leiden tot positieve en hoopvolle verhalen. Verwacht de gemiddelde lezer hierbij zelfs nog wat anders dan een jammerklacht? Wel ja, dat zou toch moeten. Mijn moeders strijd levert overtuigend positivisme in een notendop. Zonde dat alleen het Boekenweekgeschenk gratis wordt uitgedeeld want dit ongeveer zestig bladzijden tellende essay is een verdomd mooi stukje proza.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
