Een overbodige publicatie

In 2011 verscheen de Nederlandse vertaling van Een vrouw op de vlucht voor een bericht van David Grossman (1954). In dat boek speelt Ora, een moeder van twee zoons, een hoofdrol. De Israëlische schrijver begint dat boek met het wedervaren van een dan nog jonge Ora in een geëvacueerd ziekenhuis in Jeruzalem. Slechts een viertal mensen zijn daarin achtergebleven, waaronder zij en Avram. Beiden zijn ze zestien jaar oud. In dat ziekenhuis zoeken de beide tieners elkaar ‘s nachts op en dan vertellen ze dingen over zichzelf of over anderen aan elkaar. Het eerste hoofdstuk van dat boek is precies het verhaal dat men ook terugvindt in Een nacht in Jeruzalem uit 2009, dat nu opnieuw verschenen is in een vertaling van de hand van Ruben Verhasselt. (Vreemd genoeg vermeldt de website van de uitgeverij momenteel een heel andere vertaler.)  

Achteraan in het boek staat netjes te lezen dat een sterk verkorte versie van het verhaal terug te vinden is in het eerste hoofdstuk van Een vrouw op de vlucht voor een bericht. Nu ja, netjes … het zou natuurlijk nog correcter zijn geweest als de potentiële koper dit al meteen op de achterflap had kunnen lezen. Nu lijkt het erop dat het toch wel wat weggestopt is. Deze melding doet de waarheid bovendien wat geweld aan. De zogenaamd sterk verkorte versie is eerder een licht aangepaste versie. De verschillen zijn te onbetekenend om van “sterk verkort” te mogen spreken. De lezer die reeds in het bezit is van Een vrouw op de vlucht voor een bericht en geen fervent verzamelaar is van Grossmans werk, mag gerust weten dat hij in feite iets koopt dat hij al in huis heeft. Op verzamelaars van Grossmans werk na die een complete collectie ambiëren, heeft niemand wat aan deze heruitgave.

Ook al behoort het verhaal op zichzelf te staan, toch voelt het aan alsof de auteur al van bij het begin voor ogen had dat dit meer moest worden. Er gebeurt heel weinig en het verhaal komt niet over als af. Nadat Ora en Avram kennis hebben gemaakt, vertelt Ora hem over haar vriendin Ada die twee jaar eerder verongelukte. De beschrijving van de vriendschap tussen Ora en Ada en het verdriet dat Ora nog steeds voelt om haar, vormen het mooiste stukje van het boek. Avram vertelt Ora ondertussen schoorvoetend over zijn ambities als schrijver van hoorspelen. Ook maakt Ora later nog heel vluchtig kennis met Ilan, een klasgenoot van Avram die eveneens in het ziekenhuis is achtergebleven maar uit een soort van protest al een jaar lang weigert met zijn klasgenoten te praten. Daarom zijn het Ora en Avram die steeds aan het woord zijn. Ze leren elkaar kennen op aftastende wijze. Soms trekken ze aan elkaar, soms duwen ze elkaar weg. Af en toe vertelt een van hen een wat langere anekdote en wordt de lectuur eventjes boeiend, met het hierboven reeds aangehaalde stukje over Ada als uitschieter. Maar meestal kibbelen de twee tieners in korte zinnen, onderbreken ze elkaar, of willen ze elkaar maar niet begrijpen en dan werkt het boek op de zenuwen. Ook de koortsdromen die soms voorkomen, vormen niet bepaald boeiende lectuur. David Grossman ontving in 2017 de Man Booker International Prize en mag zich houder noemen van eredoctoraten van meerdere universiteiten, waaronder die van Leuven, maar dit boekje straalt dat helemaal niet uit. Wie het niet leest, heeft niets gemist.