Heel wat mankementjes, maar Lilly’s inbreng is lezenswaardig

Lilly is een albinomeisje dat door haar erg religieuze moeder verborgen gehouden wordt op een zolderkamer. Want dat was hoe sommige families tot minder dan een eeuw geleden omgingen met speciale kinderen. In 1931, als Lilly tien is, mag ze voor het eerst in haar leven de kamer uit, naar het circus. Maar niet – zoals ze hoopt – om te gaan kijken, echter wel om er verkocht te worden aan het rariteitenkabinet. Haar leven in het circus loopt evenmin op wieltjes, maar ze sluit wel een bijzondere vriendschap met de olifanten en de zoon van de olifantenoppasser.

Vijfentwintig jaar later krijgt Julia op haar werk bezoek van een privédetective. Ze liep als vijftienjarige weg van huis nadat haar vader verongelukte. Sindsdien leeft ze straatarm in een krot en probeert te overleven door voor een hongerloon te serveren in een eettent. Uit een brief die ze van de detective ontvangt, blijkt dat haar moeder ondertussen ook is overleden en Julia erft een landgoed annex paardenkwekerij. Ze keert terug naar huis en ontdekt in de papieren van haar vader iets dat haar enorm shockeert en waar zij niets over wist: haar ouders hadden nog een kind! Julia is vastbesloten uit te vissen wat er met haar zus gebeurd is.

Ellen Marie Wiseman is ondertussen aan haar vierde roman toe. Ze debuteerde in 2012 met De pruimenboom waarvoor ze inspiratie vond bij haar moeder die in nazi-Duitsland opgroeide. Ze vermengt historische feiten met fictie en een vleugje feelgood. Al van bij haar eerste boek krijgt ze veel erkenning voor wat ze schrijft. Haar boeken wonnen nog nooit een prijs maar ze worden door veelgelezen kranten regelmatig geselecteerd als beste boek, of worden door een grote leesclub gekozen, wat haar naambekendheid en verkoopcijfers natuurlijk ten goede komt. Ook Olifantenmeisje is opnieuw een mix van dezelfde elementen. Dit keer richt de schrijfster haar pijlen op de circustreinen die ooit voor veel opwinding zorgden in de steden waar ze halt hielden. 2017, het jaar waarin de Engelstalige versie van dit boek verscheen, is ook het jaar waarin de laatste beroemde Amerikaanse treincircussen, het Ringling Brothers Circus en het Barnum and Bailey Circus, er voorgoed mee stopten. De Nederlandstalige versie werd vertaald door Roelof Posthuma.

Om en om worden Lilly en Julia gevolgd. De hoofdstukken waarin Lilly aan de beurt is, zijn opvallend langer dan deze waarin Julia voorkomt. Over Lilly is dan ook heel wat meer te zeggen. Ze heeft nooit anders gehoord dan dat ze een gedrocht is waar mensen van zouden kunnen schrikken, maar dan ontdekt ze dat de circusmensen haar net heel mooi vinden. Dat neemt niet weg dat de man die haar kocht haar slecht behandelt. Maar met elk hoofdstuk dat volgt, vindt Lilly steeds meer haar eigen weg en ontdekt ze haar bijzondere band met olifanten.

De hoofdstukken waarin Julia voorkomt, zijn niet bijster interessant. Ze spelen zich af in de vijftiger jaren maar Julia lijkt meer op een tiener van nu. De fiftiessfeer ontbreekt volledig. Ook Julia’s zoektocht naar haar zus wordt weinig uitgewerkt. Wiseman maakt er jammer genoeg geen spannend mysterie van maar reikt de oplossing vrij abrupt op een presenteerblaadje aan. Het is daarom maar goed dat deze hoofdstukken zo kort zijn, want wat uiteindelijk de moeite van het lezen waard is, is het verhaal van Lilly.

Wiseman beperkt zich in de Lilly-hoofdstukken grotendeels tot wat Lilly overkomt, en houdt alles errond erg vaag. Het circus en de artiesten zijn slechts decor en amper uitgewerkt, en Lilly’s albinisme is stereotiep en weinig correct verwerkt. Ook de verrassende wending aan het eind van het boek is grotendeels voorspelbaar. Maar Lilly’s beleving is wel heel mooi gebracht. Het is gelukkig niet moeilijk om de zwakheden van het boek te vergoelijken en mee in de leefwereld van Lilly te stappen. Haar verhaal houdt heel het boek met verve overeind.