Indrukwekkend en tegelijk toch niet boeiend genoeg
Gretel groeide met haar vrijgevochten moeder Sarah op een woonboot op. Ze communiceerden met zelfverzonnen woorden en dat maakte het Gretel niet makkelijk eenmaal ze naar school moest. Maar het bracht haar wel een voorliefde voor taal bij die ze nu beroepshalve verder exploreert als lexicografe. Nog voor ze volwassen is, raakt Gretel het contact met haar moeder kwijt. Vele jaren later gaat ze naar haar op zoek, en vindt haar ook. De gesprekken met de dan al dementerende Sarah zijn moeilijk, maar toch komen er dingen boven water die een totale verrassing zijn. Zoals wie Marcus en Margot eigenlijk waren. En wat is de mysterieuze Bonak?
Daisy Johnson (1990) is nog jong, maar bereikte met Onder water toch de shortlist van de Man Booker Prize 2018, en daarmee werd ze meteen de jongste schrijver ooit die dat presteerde. Winnen deed ze uiteindelijk niet, die eer viel te beurt aan Anna Burns met Milkman, maar hoe dan ook is het een indrukwekkende prestatie want van alle bestaande prijzen staat de ondertussen tot Booker Prize omgedoopte prijs in de Engelstalige wereld als zeer prestigieus bekend. De schrijfster lijdt aan dyslexie en dat maakt het schrijfproces al helemaal niet eenvoudig.
In Onder water, dat werd vertaald door Callas Nijskens, wilde Johnson een Griekse mythe hervertellen. Na enkele herschrijfrondes was daar echter nagenoeg niets meer van terug te vinden en werd het een heel eigen verhaal. Het mythische dat in dit boek achterbleef, manifesteert zich als een geheimzinnig monster dat in de rivier leeft waarin ook de woonboot gelegen is. De rivier zelf is belangrijk in het boek en wordt een enkele keer vergeleken met de Styx, maar vond haar oorsprong pas in Johnsons hoofd toen ze de rivieren in en om Oxford zag. Dit romandebuut volgt op Veenland, haar eerdere debuut als vertelster van korte verhalen, en ook daarin was het belang van natuurelementen al opvallend.
Johnson wisselt voortdurend tussen wat zich in Gretels verleden afspeelde, een hedendaags relaas rond de zoektocht naar Sarah, en het omgaan met haar dementie. Omdat Gretel haar moeder zestien jaar lang niet zag, wordt ze door het hernieuwde contact gedwongen om het verleden te herbeleven, en dat brengt ook de lezer langzamerhand dichter bij het ontwarren van de knoop die toen gelegd is. Maar makkelijk maakt de schrijfster het haar publiek niet. Wanneer het verhaal wisselt tussen heden en verleden, vervolgt ze niet noodzakelijk waar ze gebleven was, maar introduceert ze wel eens een nieuw element, dat zowel een personage als een nevenplot kan zijn. Het duurt daarom wel even voor duidelijk wordt wat zich wanneer afspeelt en wat het belang van de nevenpersonages is. De lezer moet dit gaandeweg ondervinden en leren hoe de puzzelstukjes op de juiste plaats ingepast moeten worden.
In het boek stapt Johnson af van een aantal klassieke rollenpatronen. De moeder die altijd voor haar kind zorgt, wordt in dit boek een moeder voor wie dat helemaal niet vanzelfsprekend is. Dat een jongen altijd een jongen is en een meisje altijd een meisje, is evenmin een vaststaand feit. De auteur doet er alles aan om het grote vraagteken dat boven het boek hangt zo lang mogelijk te laten standhouden. Boekenprijsjury’s houden daarvan in hun zoektocht naar vernieuwende elementen, maar voor de lezer is het werken geblazen en dat komt het leesplezier niet ten goede. Johnson bootst met het boek ons denkpatroon na. Dat is chaotisch, allesbehalve chronologisch, en we dwalen soms af. Onder water is en doet dat ook allemaal, en dat is vermoeiend. Dat Johnson onze denkwijze vrijwel perfect weet weer te geven is indrukwekkend, maar is niet voldoende om tot het eind te blijven boeien. Uiteindelijk willen we weten hoe de dingen in elkaar passen, maar Johnson stelt die ontknoping uit tot voorbij de rekbaarheid van ons geduld. Blij dat het boek uit is, is geen gevoel dat mag overheersen bij een Booker Prize-shortlister.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
