Geestesziekte respectvol gefileerd
Eenentwintig jaar zijn er verlopen sinds Hilmar Ouwenaer zijn gezin in de steek liet. Destijds stelde hij zijn vrouw Tamarinde (Tanneke) voor de keuze: zijn zoon Johannes eruit, of hij eruit. Het werd uiteindelijk allebei. Tanneke bleef achter met dochters Adelien en Lea. Sindsdien hoorden ze van geen van beide mannen nog iets. Maar nu is Lea bevallen van haar zoveelste kind, zoontje Phineas. Ze zal spoedig een kraamfeest houden. Max, een vriend van Lea, weet waar Hilmar zich bevindt, maar heeft dat nooit aan de familie verklapt. Hij vraagt hem om als zijn invité mee naar het feest te komen en zijn familie voor het eerst opnieuw te zien. Op hetzelfde ogenblik duikt ook Johannes weer op en ook hij zal op het feest aanwezig zijn.
Sophie Tak (44) is Neerlandicus en doceert Nederlands aan volwassenen. Ze schreef al verhalen, columns en recensies, en riskeert nu een volwaardig debuut. Phineas’ feest is een roman waarin alle leden van een vijfkoppig gezin gevolgd worden, terwijl ze proberen te leven met de impact van een geestesziek gezinslid op hun onderlinge relaties. Tak zaagde en timmerde vijf jaar lang aan het boek, zonder dat iemand er iets van mocht lezen. Twee weken na publicatie was het al aan een tweede druk toe.
In evenveel hoofdstukken worden de vijf gezinsleden gefileerd. Hilmar ligt als eerste op de snijplank en het is even in het verhaal komen. Zoon Johannes is de geesteszieke, maar bij aanvang vraag je je toch meteen af of het misschien erfelijk is, want Hilmar gedraagt zich behoorlijk vreemd. De familieleden zijn ook nog onbekenden, dus het is wat aftasten. Hilmars hoofdstuk komt daarom wat minder tot zijn recht. Als je het aan het eind van het boek herleest, is het veel duidelijker en mooier.
Met Adelien als tweede komt er schot in het verhaal. Het wordt niet minder vreemd, maar er tekenen zich patronen af in deze vreemdheid. Verbanden worden duidelijk, oorzaken en gevolgen klikken in elkaar, en de schrijfster brengt de innerlijke belevingswereld van ieder gezinslid treffend naar het papier toe. In Adeliens hoofdstuk komt ook Johannes al opzetten. In zijn eigen hoofdstuk, dat als derde volgt, wordt diezelfde ontmoeting tussen hen beiden opnieuw bekeken, maar dan vanuit Johannes’ visie. Dat is het moment waarop het boek ook echt helemaal tot zijn volle wasdom komt. De geesteszieke Johannes bekijkt de dingen heel anders dan zijn hoogintelligente zus. Maar vanuit zijn leefwereld is er met zijn redeneringen niks mis. Het is heel logisch en realistisch gebracht. Misschien doorprikt een professional dit wel, maar voor de gemiddelde lezer die zelden of nooit met geestesziekte te maken krijgt, werkt dit verhaal heel verhelderend zonder ook maar één seconde belerend of spottend te worden.
Lea, de zus die het kraamfeest geeft, komt als vierde aan de beurt en ook zij krijgt met Johannes te maken. Opnieuw lezen we beide visies op diezelfde ontmoeting en valt op hoe anders twee mensen hetzelfde kunnen interpreteren. Met moeder Tanneke wordt het boek afgesloten. De verscheurende tweestrijd van een moeder die moet kiezen tussen haar man en haar zoon, wordt heel empathisch gebracht. Ze sukkelde na het vertrek van man en zoon in een depressie en hoe ze daar weer uit raakte, is zowat het enige aan het boek dat geforceerd aanvoelt.
Het einde is wat onbevredigend. Na een zeer mooie, gefaseerde opbouw waarin de levens van alle personages eerst uit elkaar breken en vervolgens misschien toch weer ineen zullen haken, had de afsluiter wellicht wat meer aandacht verdiend. De gezinsleden zijn allemaal heel verschillend en de auteur brengt dat goed, en het valt te verwachten dat ze allemaal verschillend op de uiteindelijke climax zullen reageren. Een overkoepelend hoofdstuk als afsluiter, waarin dat voor de nieuwsgierige lezer nog enige invulling kreeg, was in dit geval welkom geweest.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
