Het ongrijpbare geperfectioneerd
Dag Solstad (1941) is schrijver van voornamelijk romans en toneelstukken. Hij debuteerde in 1969, meer dan een halve eeuw geleden dus, en viel met zijn debuut meteen in de prijzen. Ook een aantal van zijn volgende boeken deden dat, maar het bleef veelal beperkt tot binnenlandse prijzen. Hoewel hij ondertussen gezien wordt als de grootste Noorse levende schrijver, is zijn werk lang controversieel geweest en bleef het grotendeels onvertaald. Ook Roman 11, boek 18 werd nooit eerder vertaald. Het boek verscheen in Noorwegen in 1992 en is het eerste deel van een trilogie rond hoofdpersonage Bjørn Hansen, waarvan de andere delen in 2009 en 2019 verschenen. Heel recent werden de drie romans in één volume gebundeld, maar de Nederlandstalige lezers moeten het vooralsnog stellen met alleen het eerste deel. Het werd vertaald door Edith Koenders en Adriaan van der Hoeven.
In de trilogie evolueert de leeftijd van het hoofdpersonage mee met de periode waarin elk deel verschenen is, en is hij ook even oud als Solstad zelf, met een klein verschil omdat er nu eenmaal tijd verstrijkt tussen het schrijven en de uiteindelijke publicatie. Bij aanvang van Roman 11, boek 18, is Bjørn Hansen net 50 geworden. Ooit verliet hij zijn vrouw en tweejarig zoontje voor een minnares. Hij trok bij haar in en nam een baan als belastinginspecteur in haar thuisstad Kongsberg. Veertien jaar later verliet hij haar weer, en ondertussen woont hij al zo’n vier jaar alleen. Zijn verjaardag zet hem aan het denken. Hij gaat inzien dat zijn leven tot nu toe te weinig bepaald is geweest door bewuste keuzes, en wil een daad stellen. Jarenlang is hij een van de drijvende krachten achter de toneelvereniging geweest, en met de hulp van een bevriende dokter besluit hij om de regie van wat nog rest van zijn leven, in eigen handen te nemen.
Solstad schrijft niet zonder humor, en er hangt een nauwelijks waarneembare ironie over de volledige vertelling. Het is bij aanvang even zoeken daarnaar, want de auteur heeft een aparte stijl. Zijn personages leven in een licht absurde wereld en het is niet altijd meteen duidelijk of Solstad serieus is of niet. Bovendien zijn de alinea’s en paragrafen lang en zijn er geen hoofdstukken, wat het boek een zekere ernst geeft. Maar na een korte periode van gewenning aan Solstads aparte stijl en humor valt deze steeds beter in de smaak. Je leest de eerste tientallen bladzijden afwachtend en met enige scepsis misschien, maar eindigt als fan.
De auteur laat de lezer bijzonder lang in spanning. Het is al bijna van meet af aan duidelijk dat Bjørn Hansen een bijzonder plan heeft (het grote NEE), maar niet alleen wordt de aard daarvan niet uitgesproken, tweemaal ook onderbreekt Solstad het verhaal om het over wat anders te hebben. De eerste maal is dat een niet onlogische flashback waarin de afgelopen twee decennia uit Hansens leven worden verteld. Die zijn ook nodig om tot een goed begrip te komen van wie Hansen nu is en hoe hij in het leven staat. Maar de tweede maal zit Solstad zijn lezers letterlijk te treiteren. Hij weet ongetwijfeld dat zij op hete kolen zitten, maar introduceert toch een extra personage om daar een heel verhaal rond te bouwen. Het is natuurlijk ook een vorm van humor, en door een auteur gepest worden met een interessant tussenstuk voelt uiteindelijk meer als een bonus aan.
De vaak gebruikte vergelijking met Kafka als een roman een beetje van de norm afwijkt, is in dit geval niet onterecht. Solstad laat zijn lezers lang in het ongewisse en weet hiermee te intrigeren. In mooi proza, waarin naar Scandinavische traditie ook de natuur niet vergeten wordt, bouwt hij een wereld rond Bjørn Hansen die vreemd is, maar steeds kleurrijker en begrijpelijker wordt. Het laatste ongrijpbare stukje dat nooit verdwijnt, maakt het boek juist helemaal af.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
