Intelligente scifi met aandacht voor de menselijke psyche
Heel recent publiceerde The Guardian een lijst met beste boeken van 2019. Hierin vinden we Exhalation van Ted Chiang. Uitgeverij Volt moet wel ergens een glazen bol staan hebben, want aan het begin van de herfst brachten zij met Wat er van ons wordt verwacht de vertaling uit van dit boek. Hierin zijn negen verhalen samengebundeld. Het kortste is na vier bladzijden al uit, het langste telt 110 bladzijden en dat is meer dan wat sommige schrijvers als volwaardig boek publiceren. Wat de verhalen gemeen hebben is dat ze sciencefiction en literatuur vermengen tot een discipline die liefhebbers van allebei de genres zeer zal aanspreken.
Chiang (1967) is een van de vele Amerikaanse schrijvers die de Clarion Workshop volgde, een intensieve SF&F-training die elke zomer gedurende zes weken gegeven wordt. Die is erg succesvol, met jaarlijks meerdere alumni die het vervolgens ook maken. Zo sleepte Chiang in 1990, amper 23 was hij, al een Nebula Award in de wacht voor Tower of Babylon. Wat er van ons wordt verwacht is nog maar het tweede boek dat van hem verschijnt. Hij is dan ook geen romanschrijver, maar concentreert zich op kortere verhalen. Daar denkt hij bovendien zo lang over na dat hij er niet in slaagt jaarlijks iets af te leveren. Het duurde zeventien jaar voor deze tweede bundel er kwam. Arie Storm vertaalde hem.
Chiang valt meteen sterk binnen met ‘De koopman en de poort van de alchemist’. Dit is een verhaal dat zo uit Duizend-en-één-nacht had geplukt kunnen zijn. Het oude Bagdad en Caïro zijn de plaatsen waar het zich afspeelt, maar door de toevoeging van een tijdpoort waarmee het hoofdpersonage twintig jaar in de tijd kan reizen, krijgt het meteen een bijzondere twist. Dit gegeven is echter zo subtiel verwerkt dat je vergeet dat het in wezen een sciencefictionverhaal is. ‘Uitwaseming’, over een ras van mensen die elke dag hun longen dienen te vervangen door nieuwe, volle exemplaren, laat daar dan weer geen twijfel over bestaan. Net zomin als het titelverhaal, een heel kort stukje, waarin beschreven wordt hoe de afstandsbediening waarmee de autoportieren worden geopend, eigenlijk een toekomstvoorspeller is die bewijst dat wij geen vrije wil hebben.
De auteur schrijft geen doorsnee sciencefiction met schietende ruimteschepen of vijandige marsmannetjes. Zijn verhalen zijn diep doordacht en behandelen vaak actuele thema’s. Hoe gaan we bijvoorbeeld om met de steeds realistischer wordende robots en artificiële intelligenties (‘De levenscyclus van softwareobjecten’)? Waarom zijn mensen zo gefascineerd door de zoektocht naar buitenaards leven, terwijl de intelligente papegaaien aan onze aandacht ontsnappen (‘De grote stilte’)? Of hoe gaan mensen om met spijt nadat een nieuwe uitvinding hen in staat stelt te communiceren met alter ego’s uit parallelle werelden, en ze kunnen zien hoe een andere keuze uitdraaide (‘Angst door duizelingwekkende vrijheid’)? Het zijn belangrijke vragen die Chiang stelt. Als ze niet nu al relevant zijn, worden ze dat ooit misschien nog wel. Het is fascinerend om te lezen hoe de schrijver deze vragen vorm heeft gegeven.
Aan het eind van het boek voegde Chiang over elk verhaal toe hoe het ontstaan is. Zo blijken Philip K. Dick en Monty Python inspiratiebronnen te zijn geweest, maar zelfs een museumbezoek is wel eens de vonk die een nieuw verhaalidee doet ontstaan. Het loont de moeite om die stukjes niet aan het eind te lezen, maar dat steeds meteen na elk verhaal te doen als de inhoud nog fris in het geheugen zit.
Technologie is vaak belangrijk in sciencefiction, maar Chiang schrijft geen enkel verhaal waarin menselijke eigenschappen dat niet nog meer zijn. Vrije keuze, spijt, emotionele hechting, religie, de gradaties van waarheid en nog een handvol andere zogenaamde zachte thema’s zitten in de bundel verwerkt. Geen enkel verhaal voelt belegen aan. Ze zijn zelden spectaculair, maar Chiangs originele invalshoeken maken ze zonder uitzondering het lezen waard.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
