Deze postume liefdesverklaring is actueler dan ooit
Sinds 2006 wordt jaarlijks een gratis boek cadeau gedaan aan de bezoekers van de Nederlandse bibliotheken, in de hoop dat lezers het samen lezen en bespreken, want dat bevordert de sociale cohesie, aldus Ronald Giphart, ambassadeur van Nederland Leest, in het voorwoord van Winterbloei. Bij deze actie hoort een maatschappelijk relevant thema en dat is dit jaar ‘duurzaamheid’. Het is wat met die natuur de laatste tijd. Het gaat er niet goed mee en als er wat over te lezen valt, is het nog zelden iets waar we vrolijk van worden. Wijlen Jan Wolkers (1925-2007) was een natuurmens die heel vaak zijn liefde voor de natuur neerschreef. Een greep uit wat hij uit zijn pen toverde werd gebundeld tot de ode die Winterbloei geworden is. In de bundel staan korte verhalen, dagboekverslagen, brieven en een gedicht waarin altijd weer de natuur een hoofdrol speelt en bewierookt wordt. Voor Nederland Leest werd deze bloemlezing aangevuld met vier columns door Aaf Brandt Corstius, met het genoemde voorwoord door Giphart, en met een inleiding door Onno Blom, auteur van Wolkers’ biografie.
Wolkers levert voor dit boek postuum twintig korte of iets langere werken aan, die meestal al eerder verschenen. Nieuw is een drietal brieven die hij als veertiger aan Jeroen, zijn jongste zoon uit zijn eerste huwelijk, schreef. In de brieven vindt men niets van de strekking ‘hoe gaat het met je’ of ‘met ons gaat het goed’, maar opnieuw meerdere “natuurdingen”. Iets over een jonge spreeuw die Wolkers per ongeluk aanreed en toch wist te redden, verhalen over Wolkers’ lievelingspoes Voske, een anekdote over een nest zwaluwen dat zich in de schuur heeft gevestigd, enzovoort. Uit het archief van de familie werden ongetwijfeld die brieven geselecteerd die bij het onderwerp van deze uitgave passen, maar het typeert wel waar Wolkers’ hart naar uitging.
Een paar verhalen komen uit de jeugdherinneringen van de schrijver. Zo beschrijft hij in Wespen een dagje vissen met zijn vader dat alweer was afgelopen nog voor de rest van de familie wakker was, met dank aan een stekende wesp. De hele gebeurtenis wordt met een scherp oog voor detail beschreven. Wespen, slakken, eendenkroos, alles leidt tot verwondering. Maar ook de minder fraaie momenten, zoals het verwijderen van een door een vis ingeslikte haak, krijgen aandacht.
Ook taal vond Jan Wolkers heel belangrijk en in De grazige weiden bezingt hij even de enige twee schrijvers die de natuur volgens hem zuiver beleefden, namelijk Jac. P. Thijsse en Guido Gezelle. Tegelijk maakt Wolkers duidelijk dat we wat hem betreft door ons Algemeen Beschaafd Nederlands zoveel lieflijks zijn kwijtgeraakt. Hij overtuigt je met de gekozen citaten, die in de hedendaagse context nog wat anders zeggen: samen met veel mooie natuur, verdwijnen ook poëtische woorden die daar verband mee houden.
Het is even schrikken als je bij bladzijde 54 aanbelandt. Jan Wolkers toont zich in vol ornaa(k)t op een paginagroot zelfportret. De foto is iconisch, gemaakt tijdens zijn verblijf op het onbewoonde eiland Rottumerplaat. Hij amuseerde zich er rot en hield er voor de VARA een dagboek over bij dat in dit boek opgenomen is (Groeten van Rottumerplaat). Godfried Bomans deed hetzelfde en vond het er vreselijk, maar Wolkers ontfermde zich over een scholekster met gebroken poot, redde een zeehondje, en liep er poedelnaakt rond als een Robinson Crusoe. Je kan alleen maar meegenieten met het plezier dat uit dit dagboek spat.
Wolkers’ achtertuin op Texel was zijn Eden, een paradijs vol fauna en flora waarin hij dagelijks, tot aan zijn dood, vertoefde. Als hij ging zitten, schreef hij erover, zoals in het boekje De achtertuin uit 2003. Hieruit werden diverse verhaaltjes in Winterbloei opgenomen. De bundel is een optimistisch boek geworden waarin schoonheid primeert. De beeldende beschrijvingen kunnen zo in een tv-documentaire van National Geographic. In deze tijden waarin zoveel natuurschoon onherroepelijk verdwijnt, kunnen we deze portie natuurfeelgood wel gebruiken. Het is een mooie liefdesverklaring geworden.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Marvin O.
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
