Lezersrecensie
De prinses die koning werd !
Omdat vrouwelijke bestuurders minder vaak dan hun mannelijke collega's deel uitmaken van het onderzoeksveld van historici, is het prettig om de voor ons weinig bekende Zweedse vorstin Christina te leren kennen. Dat deze 17de eeuwse koningin bekend staat als eigengereid en, na een regeerperiode van zo'n tien jaar, voor het ambt bedankte en haar land verliet, maakt je nog nieuwsgieriger. Trouwens... hoewel zijn naam een Engelse identiteit doet vermoeden, blijkt Dick Harrison de belangrijkste Zweedse geschiedkundige te zijn.
OP WEG NAAR HET KONINGSCHAP
Dat mannelijke pasgeborenen met meer enthousiasme ontvangen werden en, soms nog worden, dan meisjes, is een bekend verhaal. Hoewel in de Zweedse erfopvolgingswet was vastgelegd dat ook een vrouw op de troon kon zitten, gaf toch iedereen de voorkeur aan een man. Omdat ze de rol van koning kreeg toebedeeld, genoot ze een opvallend mannelijke opvoeding. 'Als twintiger beheerste ze de kunst om raadsleden te overtuigen en haar wil door te drukken', zo onderstreept Harrison. Rijkskanselier Axel Oxenstierna, één van de belangrijkste staatslieden van zijn tijd, gaf haar persoonlijk les in wat wij nu politieke wetenschappen noemen. Haar talenkennis, waaronder Nederlands, was rijk maar niet uniek in hoge adellijke kringen.
Ook de kwestie van de erfopvolging had alles te maken met het feit dat Christina een vrouw was. Ze wilde niet trouwen omdat een echtgenote altijd ondergeschikt was aan haar man. In het geval van een huwelijk zou ze alleen in naam nog koningin zijn en dat wilde ze kost wat kost vermijden. Tegelijkertijd zag ze het voortbestaan van de dynastie als haar voornaamste opdracht. Daarom zocht ze naar een andere oplossing.
GEWIEKST
Na langdurig getouwtrek met de Rijksraad, het vijfkoppige hoogste bestuursorgaan, kreeg ze haar zin: neef Carl-Gustav mocht als erfprins optreden. Deze overwinning was een rechtstreeks gevolg van haar pokertalent, dat ze ook geregeld tegen de hele machtsbeluste adelstand inzette. Ze was een meester in het tegen elkaar uitspelen van tegenstanders. Blijkbaar schroomde ze niet de hongerende boeren (de 4de stand) daarbij opzettelijk te misleiden en als inleg te gebruiken! Het resultaat was dat ze de kloof tussen de standen groter had gemaakt.
Tegelijkertijd onderhield ze een uitdijende internationale entourage en organiseerde ze geldverslindende festiviteiten. Omdat Zweden intussen een, zij het wankele, grootmacht was geworden werd het tijd dat het Zweedse koningshuis dezelfde glamour uitstraalde als de Europese hoven, was haar idee!
WIE WAS CHRISTINA?
Waarom Dick Harrison zich meer historicus dan biograaf toont heeft vooral te maken met het ontbreken van voldoende informatie over de persoon van de koningin. Als hij citeert uit haar, oorspronkelijk in het Frans geschreven en qua invalshoek beperkte autobiografie, dan stuit je op haar cryptische bewoordingen die veel ruimte laten voor interpretatie. Die zullen vast ook te maken hebben met het verbloemende, barokke taalgebruik van die tijd. Het is dus best mogelijk dat sommige lezers wat op hun honger blijven zitten.
De intussen tot het katholicisme bekeerde Christina treedt het meest uit de schaduw als ze na haar vrijwillige aftreden gaat reizen en uiteindelijk in Rome terecht komt. Daar kan deze ontwikkelde vrouw en mecenas zich uitleven in kunst en cultuur. 'Koningin zijn paste perfect bij haar, over Zweden heersen niet', concludeert de auteur. Toch kon ze het niet laten om ook vanuit de pauselijke stad nog lekker politiek door te konkelen... waarbij ze bijna altijd aan de verliezende kant stond.
ERFENIS
Toch vraag je je af in hoeverre ze zich bewust was van de politieke, sociale en financiële chaos die ze had achtergelaten. Excuses pasten niet bij de status die ze zichzelf toedichtte. Zowel de adel als de niet-adellijke inwoners voelden zich terecht in de steek gelaten. Dat voor haar interne, feodaal geïnspireerde beleid alleen haar eigen gewin een drijfveer was, gaf haar wellicht terecht het label 'egocentrisch'. Haar Roomse intriges sloten daarbij aan. Ook werd haar het buitensporige geweld waarmee ze soms haar tegenstanders afstrafte, niet in dank afgenomen, zeker niet internationaal. Zo kijken we uiteindelijk toch nog diep in haar ziel!
Lees meer op: https: //inktkoelie.blogspot.com/
OP WEG NAAR HET KONINGSCHAP
Dat mannelijke pasgeborenen met meer enthousiasme ontvangen werden en, soms nog worden, dan meisjes, is een bekend verhaal. Hoewel in de Zweedse erfopvolgingswet was vastgelegd dat ook een vrouw op de troon kon zitten, gaf toch iedereen de voorkeur aan een man. Omdat ze de rol van koning kreeg toebedeeld, genoot ze een opvallend mannelijke opvoeding. 'Als twintiger beheerste ze de kunst om raadsleden te overtuigen en haar wil door te drukken', zo onderstreept Harrison. Rijkskanselier Axel Oxenstierna, één van de belangrijkste staatslieden van zijn tijd, gaf haar persoonlijk les in wat wij nu politieke wetenschappen noemen. Haar talenkennis, waaronder Nederlands, was rijk maar niet uniek in hoge adellijke kringen.
Ook de kwestie van de erfopvolging had alles te maken met het feit dat Christina een vrouw was. Ze wilde niet trouwen omdat een echtgenote altijd ondergeschikt was aan haar man. In het geval van een huwelijk zou ze alleen in naam nog koningin zijn en dat wilde ze kost wat kost vermijden. Tegelijkertijd zag ze het voortbestaan van de dynastie als haar voornaamste opdracht. Daarom zocht ze naar een andere oplossing.
GEWIEKST
Na langdurig getouwtrek met de Rijksraad, het vijfkoppige hoogste bestuursorgaan, kreeg ze haar zin: neef Carl-Gustav mocht als erfprins optreden. Deze overwinning was een rechtstreeks gevolg van haar pokertalent, dat ze ook geregeld tegen de hele machtsbeluste adelstand inzette. Ze was een meester in het tegen elkaar uitspelen van tegenstanders. Blijkbaar schroomde ze niet de hongerende boeren (de 4de stand) daarbij opzettelijk te misleiden en als inleg te gebruiken! Het resultaat was dat ze de kloof tussen de standen groter had gemaakt.
Tegelijkertijd onderhield ze een uitdijende internationale entourage en organiseerde ze geldverslindende festiviteiten. Omdat Zweden intussen een, zij het wankele, grootmacht was geworden werd het tijd dat het Zweedse koningshuis dezelfde glamour uitstraalde als de Europese hoven, was haar idee!
WIE WAS CHRISTINA?
Waarom Dick Harrison zich meer historicus dan biograaf toont heeft vooral te maken met het ontbreken van voldoende informatie over de persoon van de koningin. Als hij citeert uit haar, oorspronkelijk in het Frans geschreven en qua invalshoek beperkte autobiografie, dan stuit je op haar cryptische bewoordingen die veel ruimte laten voor interpretatie. Die zullen vast ook te maken hebben met het verbloemende, barokke taalgebruik van die tijd. Het is dus best mogelijk dat sommige lezers wat op hun honger blijven zitten.
De intussen tot het katholicisme bekeerde Christina treedt het meest uit de schaduw als ze na haar vrijwillige aftreden gaat reizen en uiteindelijk in Rome terecht komt. Daar kan deze ontwikkelde vrouw en mecenas zich uitleven in kunst en cultuur. 'Koningin zijn paste perfect bij haar, over Zweden heersen niet', concludeert de auteur. Toch kon ze het niet laten om ook vanuit de pauselijke stad nog lekker politiek door te konkelen... waarbij ze bijna altijd aan de verliezende kant stond.
ERFENIS
Toch vraag je je af in hoeverre ze zich bewust was van de politieke, sociale en financiële chaos die ze had achtergelaten. Excuses pasten niet bij de status die ze zichzelf toedichtte. Zowel de adel als de niet-adellijke inwoners voelden zich terecht in de steek gelaten. Dat voor haar interne, feodaal geïnspireerde beleid alleen haar eigen gewin een drijfveer was, gaf haar wellicht terecht het label 'egocentrisch'. Haar Roomse intriges sloten daarbij aan. Ook werd haar het buitensporige geweld waarmee ze soms haar tegenstanders afstrafte, niet in dank afgenomen, zeker niet internationaal. Zo kijken we uiteindelijk toch nog diep in haar ziel!
Lees meer op: https: //inktkoelie.blogspot.com/
1
Reageer op deze recensie
