Een unieke, doch verwarrende leeservaring

Tranen van Job is het thrillerdebuut van de Utrechtse musicus Karel Demoet, dat in de eerste instantie draait om de vermissing van kernfysicus Lucas de Baak. Deze kwestie lijkt te maken te hebben met Iran, waardoor het verhaal zich daar deels afspeelt. Aan de andere kant zien we Wim Visser, een rechercheur die erachter probeert te komen wie er verantwoordelijk is voor de moord op drie vrouwen op de Utrechtse heuvelrug. Deze verhaallijnen komen uiteraard bij elkaar op een verrassende manier. 

Waar je bij een thriller wellicht verwacht meteen in het het verhaal te duiken en direct in de actie of in het brein van een verknipte hoofdpersoon te stappen, is dit bij Tranen van Job niet het geval. Het is namelijk echt even doorbijten: zowat de eerste honderd pagina’s van het boek worden er aan de lopende band nieuwe personages geïntroduceerd. Sommigen blijken achteraf toch niet zo belangrijk en krijgen weinig diepte, waar anderen juist steeds opnieuw terugkomen, hoewel dit niet direct duidelijk is. Daarnaast worden hun acties en gedachten beschreven vanuit een alwetende verteller, wat soms niet helemaal passend lijkt te zijn. Hierdoor is het als lezer tevens erg lastig om hoofd- en bijzaken te onderscheiden en raak je vaak verward tijdens het lezen. Het helpt dan niet als de personages continu aan het reizen zijn en er ook vrienden, kennissen en ouders van overdadige personages geïntroduceerd worden. 

Ook de keuze voor de hoofdstukindeling zorgt voor het gebrek aan structuur. Het boek deelt zich op in dagen, bijvoorbeeld deel 3: 28 december 2011 tot 3 januari 2012. Zo weet je als lezer ongeveer hoeveel tijd er over een hoofdstuk heen gaat, hoewel dat niet per se belangrijk is voor het verloop van het verhaal. Wellicht had het meer orde geschept wanneer er gekozen was voor hoofdstukken die aansluiten bij de persoon waarover het gaat. Nu wordt er, nogmaals, vaak en op een verwarrende manier van perspectief gewisseld. 

‘Even later zaten de twee vrouwen aan de thee. Ze waren ongeveer even oud en hadden ongeveer hetzelfde postuur, maar waar je bij Else zou spreken over sierlijk en slank dacht je bij Judith eerder aan hoekig en mager.’ 

Op het moment dat verschillende verhaallijnen bij elkaar beginnen te komen, krijgt het verhaal kleur en wordt de interesse gewekt. De motieven en belangen van personages, zoals de vriendin van Lucas de Baak, worden een stuk duidelijker, waardoor het verhaal beter te volgen is. Er is daar eindelijk een spanningsboog te zien, wat zorgt voor meer structuur in het verhaal. Ook beginnen cultuur en religie door de reizen naar Iran en Amerika meer diepte te krijgen, en maakt de interessante ontknoping van het verhaal een hoop goed. 

Tranen van Job is een unieke leeservaring, omdat het voelt alsof je door het verhaal heen de schrijfontwikkeling van Demoet meekrijgt. Waar deze in het begin soms te beschrijvend, verwarrend of kortaf is, maakt de schrijver geleidelijk aan duidelijker wie de hoofdpersonages zijn, hoe het plot in elkaar steekt en komt er een spanningsboog op. Al met al is Tranen van Job een doorbijter, doch een unieke leeservaring.