Helder overzicht met kritische kanttekeningen

Terugkijkend is 2020 vooral een jaar geweest dat we zo snel mogelijk achter ons willen laten. Corona zorgde er eerst voor dat we geen handen meer mochten schudden, daarna konden we ook niet meer naar een festival of een terrasje, moesten we waar mogelijk thuis werken en werd bezoek aan familie en vrienden flink ingeperkt. In Dagboek van een krankzinnig jaar documenteerde Sheila Sitalsing haar inzichten over deze bizarre periode.

Sitalsing werkte als journalist voor het Rotterdams dagblad, Elsevier en de Volkskrant en is nu freelancejournalist. Ze schrijft drie keer per week een column in de Volkskrant, waarmee ze de Heldringprijs voor beste columnist van Nederland won. Haar columns uit 2020, die voornamelijk over coronagerelateerde onderwerpen gingen, zijn nu gebundeld in het boek Dagboek van een krankzinnig jaar.

Doorgaans behandelt ze in haar columns economische en politieke onderwerpen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de bundel grotendeels een politieke invalshoek heeft. Af en toe komt er een andere invalshoek voorbij, bijvoorbeeld hoe haar kind het sluiten van de scholen ervaren heeft, maar het wordt nergens – zoals lezers bij een titel met 'dagboek' erin wellicht verwachten – een echt persoonlijk verslag. Wel geeft het boek een goed overzicht van alle politieke beslissingen rondom corona en de impact van die maatregelen op de maatschappij in het algemeen.

De columns, getiteld met de betreffende datum, vertellen in chronologische volgorde hoe het afgelopen jaar verlopen is. In het begin van het jaar komt het onderwerp corona nog weinig voor; de auteur benoemt het slechts even als haar kind met een snotneus thuiskomt. In maart begint het echt, want vanaf dat moment mogen we geen handen meer schudden. Tijdens de maanden dat er sprake is van een coronagolf neemt het aantal columns logischerwijze snel toe, tijdens de rustpauze tussen de eerste en tweede golf in zijn er slechts een paar. De opbouw van het boek volgt dus de golven van de pandemie, waardoor de lezer meteen voelt op welke momenten de coronacrisis de grootste impact op onze maatschappij had.

Sitalsing beschrijft deze momenten en de beslissingen die toen genomen werden met scherpe pen. In heldere bewoordingen geeft ze kritiek op onder andere de manier waarop we tijdens de persconferentie toegesproken worden, op het gebrek aan ingrijpen en vervolgens op het ingrijpen met niet-proportionele maatregelen, zoals het sluiten van scholen en bibliotheken. Dat die kritiek regelmatig verpakt is in humor of sarcasme, maakt dat de lezer regelmatig gnuivend de stukken leest:

'Op 3 november sloot hij twee weken lang bibliotheken, musea en theaters. Want een open bieb veroorzaakt enorme "reisbewegingen" in het ganse land, en theaters waar maximaal dertig mensen in mogen, of musea die een beperkt aantal kaartjes per tijdslot verkopen, zijn vele malen erger dan een Ikea waar de sliert mensen voor de deur kan wedijveren met de polonaise tijdens een normaal carnaval.'

Daarmee is Dagboek van een krankzinnig jaar een helder overzicht met kritische kanttekeningen geworden over het eerste jaar dat Nederland het coronavirus onder controle probeerde te krijgen. Deze duidelijke terugblik zorgt voor een moment van reflectie. Het is duidelijk dat we er nog niet zijn, maar het boek eindigt hoopvol:

'Op een mooi einde dus. Dat je op een dag om je heen kijkt en denkt: verhip, het is voorbij. En dat je dan zomaar-iemand omhelst. Ergens in het komende jaar.'

Laten we het hopen. En zo niet, dan hopen we in elk geval dat er aan het einde van het jaar een 'Dagboek van nog een krankzinnig jaar' zal verschijnen.