Gelukkig zijn: een overwinning op de nazi’s
De Joodse Eddie Jaku werd in 1920 geboren in Leipzig. Als kind is hij er trots op om Duitser te zijn. Dit verandert echter als hij tijdens de Kristallnacht al het geweld om hem heen ziet en ook zelf in elkaar geslagen wordt. Vanaf dat moment kijkt hij met andere ogen naar zijn vaderland. Niet lang na deze nacht probeert hij samen met zijn vader het land te ontvluchten, maar het lukt slechts korte tijd om uit handen van de nazi's te blijven. Jaku wordt opgepakt en komt eerst in concentratiekamp Buchenwald en later in Auschwitz terecht. In zijn memoir De gelukkigste man ter wereld, vertaald door Edzard Krol, vertelt hij zijn verhaal.
De titel lijkt op het eerste oog wat bijzonder voor een verhaal waarin zoveel ellende en verdriet voorkomt. De pijn begint als Jaku gescheiden van zijn familie leeft om onder een valse naam toch te kunnen studeren en neemt tijdens de oorlog heftigere vormen aan als hij wordt geconfronteerd met geweld en de dood. Zo wordt hij in Auschwitz gescheiden van zijn ouders. Als hij navraag doet, laat een bewaker hem op botte manier weten dat zijn ouders vergast zijn.
In vijftien korte hoofdstukken beschrijft Jaku zijn leven vanaf zijn jeugd tot aan het heden, waarbij zijn tijd in Auschwitz iets uitgebreider aan bod komt dan de andere gebeurtenissen in zijn leven. De situaties worden in compacte vorm met weinig uitweidingen verteld. Opvallend is dat de meeste ervaringen feitelijk beschreven worden, maar dat is wellicht de enige manier om de verschrikkingen te benaderen:
'Ik kreeg zeven zweepslagen op mijn rug. Ik werd aan een paal gebonden, met mijn borst naar beneden en vastgezette benen, terwijl twee grote sterke mannen mij om de beurt sloegen. Bij de derde klap barstte mijn huid open en stroomde het bloed uit de wonden.'
Ondanks deze wat afstandelijke schrijfstijl is het zeker geen verhaal zonder emoties geworden, deze zijn meer impliciet in het verhaal aanwezig. De impact van de gebeurtenissen op Jaku komt namelijk sterk naar voren in de adviezen die hij aan zijn lezers geeft. Zo raadt hij met klem aan om tegen je moeder te zeggen dat je van haar houdt, waaruit zijn grote verdriet blijkt dat hij nooit afscheid van zijn eigen moeder heeft kunnen nemen.
Jaku gaat het dus niet uit de weg om verschrikkelijke gebeurtenissen uit zijn leven te benoemen, maar probeert de focus wel te verleggen naar het positieve. Hij schrijft bijvoorbeeld over hoe zijn vriendschap met Kurt hem heeft geholpen om zijn tijd in het kamp te overleven en over de mensen, waaronder ook Duitse kampbewaarders, die hem te hulp schoten. Hij wil laten zien dat er zelfs in de donkerste tijden altijd wel iets goeds te vinden is. Door zijn positieve houding is het hem gelukt om ondanks zijn geschiedenis een gelukkig man te worden. Dat is, misschien nog wel meer dan het overleven van de holocaust, een overwinning op de nazi’s.
De lezer wordt actief aangesproken als vriend en wordt hierdoor betrokken bij het verhaal. Het is alsof Jaku zijn levensgeschiedenis persoonlijk aan je vertelt. De feiten mogen dan bekend zijn uit andere verhalen, toch is het een heel nieuw boek. Dat komt vooral door de positieve benadering van Jaku die de lezer leert om altijd aandacht te blijven houden voor de lichtpuntjes in je leven. Hierdoor is het, ondanks het zware onderwerp, vooral een hoopvol boek geworden.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Merel
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
